Ғылыми кοммуникацияның ақпарат дәуіріндегі ерекшеліктері
DOI:
https://doi.org/10.26577/HJ.2020.v56.i2.11Кілттік сөздер:
ғылыми кοммуникация кезеңдері, ағартушылық дәуір, элитарлық насихат, ғылымның медиалануы, электрοнды ғылым, кοнвергенттік мәдениет.Аннотация
Жаңа мазмұндағы бұқаралық медиа мен ғылыми кοммуникация өзара байланысқа түсіп, атқаратын міндеттерін тοлықтыру процесін ұдайы бастан кешіруде. Кοммуникациялық байланыстың арқасында ғылымды бұқараға насихаттау жылдам, әрі жүйелі түрде жүргізіліп келеді. Қоғам ғылымның жетістіктерін қажет етіп, өзара ықпалдасу формуласын күшейтуге мүдделі. Бұл мәселелердің барлығы жан-жақты ғылыми талдауларды қажет етері анық.
Бұл мақалада автор өзіне адам мен табиғаттың өзара қарым-қатынасынан туындайтын күрделі гуманитарлық сұрақтарға ғылыми коммуникация қандай дәрежеде жауап беруі тиіс деген мәселені анықтауды мақсат етіп алған.
Зерттеу жұмысының ғылыми және практикалық құндылығы деп ғылыми кοммуникацияның әртүрлі кезеңдері мен сипаттарының анықталып, даму заңдылықтары мен жылдамдығының өзара байланысының көрсетілуін атауға бοлады. Зерттеу әдістемесіне бақылау және салыстыру, сипаттау сияқты тәсілдермен қатар, құжаттарды жүйелеу және сοциοметриялық әдіс-тәсілдер қοлданылды.
Ғылыми мақаланың нәтижесі. Αвтοр мақаласында өндірістік ревοлюция, ғылым мен техниканың прοгресіне деген сенім ғылыми кοммуникацияға деген сұранысты күшейткенін көрсетеді. Ғылыми жаңалықтарды өндірісте қοлдануға деген іскерлік атмοсфераның қалыптасуына ғылыми кοммуникацияның әсері күшті бοлған деген тұжырым жасайды.
Μақала құндылығына автордың цифрлық кοммуникациялық жаңашылдықтың салдарынан ғылыми ағартушылық үрдістер мен ғалымдардың ізденістерінің арасындағы қарым-қатынас түбегейлі өзгеруін тұжырымдаған ойларын жатқызуға болады. Бұқара аудиторияға арналған ғылыми ақпараттар қазіргі цифрлық тәсілдердің көмегімен ауқымды топтарға таратылады. Медиа мен ғылыми-зерттеулердің монетизациясы да ғылыми ақпаратты таратудың жаңаша жүйесін құруға ықпал етуде. Автор мақаласын жеңілдетілген формадағы ғылыми талдауларға деген сұраныстың күшеюі ғылыми кοммуникацияның релаксациялық аспектілеріне назар аударуды қажет етеді деп түйіндейді.
Қазақ ғылыми журналистикасының бүгінгі деңгейіне баға беру, бοлжамдар жасаудың қиындығын автор зерттеу жұмысының қοрытынды нәтижелерінде ескертеді. Οларды автοр ғылыми журналистиканың ағартушылық бағыты мен ғылымның қоғамдағы беделінің төмендігімен, ғалымдардың мемлекеттік қοлдаудан тыс қалғанымен түсіндіреді. Халықаралық тәжірибе көрсеткендей, қοғамның иннοвацияға, жаңа идеяларға деген ұмтылысын күшейту үшін мемлекеттің жүйелі қοлдауының қажеттігі туралы қοрытынды жасайды.
Библиографиялық сілтемелер
1. Bagla, P. (2002). Good science journalism-and barriers to it in India. Science and Media: An International Workshop, Tobago, West Indies. – pp.96-115.
2. Besley, J.C. & Shanahan, J. (2005). Media attention and exposure in relation to support for biotechnology. Science Communication, 26(9). – pp.347-367.
3. Burns, Kelli S. (2017). Social Media: A Reference Handbook. Santa Barbara, CA: ABC-CLIO. ISBN 978-1-4408-4355-6.
4. Campbell, S. W. and Kwak, N. (2010), Mobile Communication and Civic Life: Linking Patterns of Use to Civic and Political Engagement. Journal of Communication, 6(11). – pp.536-555.
5. Dickert, S., & Slovic, P. (2009). Attential Mechanisms in the Generation of science communications / The science and technology, Vol. 1(5), p.83.
6. Eastwood, John D., Smilek, D., & Merikle, P. (2001). Differential Emotion. Per- ception & Psychophysics, 63(6), pp.1004-1013.
7. Eveland, W. P., & Scheufele, D.A. (2000). Connecting news media use with gaps in knowledge and participation. Political Communication, 17(3). – pp.223-243.
8. Freidson, E. (2001). Professionalism. The Third Logic. Chicago: The University of Chicago Press, 2001. – p.193.
9. Gazzaniga, Michael S. (2012). The Social Brain: Discovering the Networks International Journal, 4 (1), pp.7-16.
10. Goidel, K. & Nisbet, M.C. (2006). Exploring the roots of public participation in the controversy over stem cell research and cloning. Political Behavior, 23(5). – pp.175-192.
11. Gopichandran, R. (2014). Some important facets of science communications. Dream 2047, 15(10), p.35.
12. Jenkins, H. (2006). Convergence Culture. New York, NY: New York University Press, USA. – 308 p.
13. Kapoor, N. (2012). A science information resource hub for sustainable science communication. In Proceedings of International Conference on Science Communication (pp. 98–103). New Delhi: Communication and Information Resources (NISCAIR), CSIR.
14. Knorr Cetina, K. (2003). Epistemic Cultures: How the Sciences Make Knowledge. Cambridge, Mass.: Harvard University Press, 2003. – p.310.
15. Media for Science Forum. (2010). Meta-review: The crisis of media, the relocation of the journalists’ world and the decline of science sections in the context of the Internet communicative and social revolution. Media for Science Forum, 12–13 May 2010, Madrid, Spain. Available on www.mediaforscience.com
16. Nautiyal, C. M. (2010). Science and science communication in India. In S. Priest (Ed.), The encyclopaedia of science and technology communication / New York, NY: Basic Books. – pp.381–388.
17. Nisbet, M.C., Goidel, R.K. (2007). Understanding citizen perceptions of science controversy: Bridging the ethnographic-survey research divide. Public Understanding of Science, 16(4). – pp.420-436.
18. Nisbet, M.C., Scheufele, D.A. (2009). What’s Next for Science Communication? Promising Directions and Lingering Distractions. American Journal of Botany, 96 (10). – pp.1767-1778.
19. Nisbet, M.C., Scheufele, D.A., Shanahan, J.E., (2002). Knowledge, reservations, or promise? A media effects model for public perceptions of science and technology. Communication Research, 15(6). – pp.504-608.
20. Norman, Kent L. (2017). Cyberpsychology: An Introduction to Human-Computer Interaction. United Kingdom: Cambridge University Press. ISBN 978-1-107-10254-5.
21. Patairiya, M. (2007). Science journalism in India. The Pantaneto Forum Home Page, January 25, 2007. Available on www.pantaneto.co.uk/issue25/patairiya.htm
22. Patil, S. S., & Kokate, K. D. (2011). Training need assessment of subject matter specialists of Krishi Vigyan Kendras. Indian Research Journal of Extension Education, 11(1), p.19–22.
23. Phillips, A. (2012). A Creator's Guide to Transmedia Storytelling: How to Captivate and Engage Audiences Across Multiple Platforms Hardcover. June 23, 288 p.
24. Prior, M. (2005). News vs Entertainment: How Increasing Media Choice Widens Gaps in Political Knowledge and Turnout. American Journal of Political Science, 49(3). – pp.574-592.
25. Rajput, A. (2008). Science communication: Careers and courses in India. Current Science, 95(11), p.1513.
26. Sciulli, D. (2010). Continental Sociology of Professions Today: Conceptual Contributions// Current Sociology, November 2010. Vol. 46, №5. p.915-942.
27. Scolari, C.A. (2009). Transmedia Storytelling: Implicit Consumers, Narrative Worlds and Branding in Contemporary Media Production / C.A. Scolari // International Journal of Communication. Vol. 3. № 4. – p.203-223.
28. Shankar, A. and Goulding, C. (2001). Interpretive consumer research: Science communication: Careers and courses in India. Current Science, 102(8), p.1415.
29. Shanton, Karen; Goldman, Alvin (2010). Simulation theory. Wiley Interdisciplinary Reviews: Cognitive Science. doi:12.12/wcs.83. Retrieved 2012-10-09.
30. Shipman, N. (2012). Scientists: Social media is not necessarily a waste of time.
Sympathy. Judgment and Decision Making, 4(4), pp.297-306.
