Салалық жуpналистиканы оқыту мәселелеpi
DOI:
https://doi.org/10.26577/HJ.2022.v63.i1.08Аннотация
Мақалада еліміздегі саяси, экономикалық, мәдени, қоғамдық өмірдегі елеулі өзгерістерде БАҚ қызметінің теңдессіз артуы әр саланы жетік білетін мамандарға тікелей қатысты екендігі анықталып, сонымен қатар салалық журналистиканы дамытудың қажеттілігі турасындағы мәселелерге назар аударылды. Салалық журналистика бағыты бойынша медициналық журналистика, экономикалық журналистика, педагогикалық журналистика, психологиялық журналистика, экологиялық журналистика, әскери журналистикамен қатар, сирек айтылып, бүгінде зерттеу нысанына айналып отырған арт-журналистика, саяхат журналистикасының (трэвел-журналистика) БАҚ-ты дамыту бағытындағы маңыздылығы көрсетілді. Осы ретте мамандар даярлауда қажеттілік тудырып отырған салалық бағытты қалыптастырудың өзектілігі баса айтылды.
Зерттеу мақаланың мақсаты – салалық журналистиканы дамыту бағытындағы атқарылып жатқан іс-шаралар мен мамандар даярлаудың сапасына айырықша ден қою, оның заманауи сұраныстарға сай орындалуына ықпал ету керектігі жайлы ойларға назар аудара отырып, салалық журналистиканың маңыздылығын тану мен болашақ журналист мамандардың салалық бағытқа бейімделуіне деген көзқарастарын орнықтыру болды.
Салалық журналистиканың қажеттілігін тануда ғылыми-теориялық қырына да баса назар аударылып, әр саланың ғылыми негіздемелері басшылыққа алынды. Салалық журналистиканы дамыту, оқыту мәселелері бойынша әдістемелік негіздерді танудың маңызды екендігін ескере отырып, жоғары оқу орындарының білім алушыларының көзқарастарын да назарға алу қажеттілігі ескерілді. Оның қорытындысы зерттеу түрі ретінде алынған сауалнама нәтижелері арқылы нақтыланды.
«Журналистика және репортер ісі» білім беру тобына енетін «журналистика» білім беру бағдарламасында белгілі бір сала бойынша кәсіби мамандарды даярлауды жүзеге асыру қажеттілігі, тиімділігі студенттер арасында жүргізілген сауалнама нәтижелерінен де байқалды.
Негізгі түйіндемелер ретінде жоғары оқу орнында салалық журналистиканы оқытудың қажеттілігі мен маңыздылығы көрсетілді; жоғарғы мектепте оқытудағы «журналистика» білім беру бағдарламасының мазмұнына «салалық журналистика» курсын енгізудің қарқындылығын арттыру қажеттілігі айтылды; салалық бағытта дайындау арқылы болашақ журналист маманның кәсіби құзіреттіліктерін қалыптастыруға ықпал етуге болатындығы турасында қорытынды жасалды.
Мақала журналистикада бүгінгі таңда келелі мәселе ретінде көтеріліп отырған «қолданыс аясын кеңейту қажет» деген бағыттағы мамандықтардың дамуына да өз септігін тигізеді деп ойдамыз.
Түйін сөздер: салалық журналистика, ақпарат, кәсіби құзіреттілік, мамандық, БАҚ, сауалнама.
Библиографиялық сілтемелер
Әбiлдина Ғ. Телевизия өнеpi: теоpиясы мен технологиясы. – Алматы:Қазақ унивеpситетi, 2012.– 390 б.
Болатқызы А. Салалық жуpналистика: мұнай және газ тақыpыбына тән еpекшелiктеp. 2019 ж, 1 қазан. https://qamshy.kz/article/52014-salalyq-dgurnalistika-munay-dgane-gaz-taqyrybyna-tan-erekshelikter
Бижан Ж. Жуpналист шығаpмашылығындағы жаңа инновациялық технологиялаp. Оқу құpалы. – Астана: Фолиант, 2013.– 208 б.
Беpезина Е.А. Пpавовая жуpналистика в системе совpеменных сpедств массовой инфоpмации совpеменой Pоссии. – Москва, 2015. – Автоpефеpат диссеpтации на соискание ученой степени кандидата филологичеких наук.
BylievaD., Nordmann A.Technology, Innovation and Creativity in the Digital Society. –XXI Professional Culture of the Specialist of the Future.–Springer,2017.–1003 p.
BodkerH., Neverla I. Environmental Journalism.–Compamy Routledge, 2016. –176 p.
Gayle S. Stever, David C. Giles, J. David Cohen, Mary E.Myers Understanding Media Psychology. Company Routledge, 2021.– 340 p.
Jahnnabi D. Environmental journalism in Bangladesh // Journalism studies. – 2012. – Vol.13, №2. – 242 p.
Kоxанова Л.А. Экологическая жуpналистика, PR и pеклама: учеб.пособие/ Л.А.Kоxанова. – Mосква: Юнити – Дана, 2007. – 383 с.
KrivtsovN. Theoreticial and Practicial Issues of journalism, 2017, vol. 6, no.3. – 365 p.
Мусинова А. Аpт-жуpналистика Казакстана: учебное пособие. – Алматы: Қазақ унивеpситетi, 2017.– 158 с.
Медеубекұлы С. Журналистикаға төрт жыл да аздық етеді. 2018,3 қараша: https://qazaqtimes.com/
Нургожина Ш.И. Экономическая тема в журналистике Казахстана: история, теория, практика. – Алматы : Казак университетi, 2002. - 241 с.
Нургожина Ш.И. Экономическая пресса Казахстана: теория и практика функционирования, тенденции развития: автореф. дис. д-ра филол. наук: – Ташкент, 2001.
New Journalisms. Rethinking Practice,Theory and Pedagogy. Edited by Karen Fowler-Watt and Stephan Jukes.– CompanyRoutledge, 2019. 212 p.
Омaшeв Н., Бeйceнқұлов A.,Тұpcынов Қ. Қaзaқ жуpнaлиcтикacы. – Т.2. – Aлмaты: Тaймac баспа үйi, 2008. – 252 б.
Олешко В.Ф. Психология жуpналистики. –Екатеpинбуpг: Изд-во Уpал ун-та, 2014. – 476 с.
Слямбеков Қ. Жуpналистеpдi оқытудың салалық ауқымы кеңейедi. – 2021 ж., 26 мамыp. https://massaget.kz/mangilik_el/janalyiktar/65315/
Омашев Н. Қоғам қандай болса, қазақ журналистикасы да сондай! https://dereksiz.org/ofam-andaj-bolsa-aza-jurnalistikasi-da-sondaj.html 2016.06.09
Sharon C., Bull Р. The Psychology of journalism.–Oxford university press, 2021. – 344p.
Sheridan Burns L., MatthewsB. Post-industrial journalism as a creative industry// Journal article. –WASET,2017. – Vol.11, lssue 6.– 1533 p.
Tracy L. Tuten, Michael R.Solomon.Social Media Marketing.– Paperback, 2018. – 342 p.
Tuten T.,Solomon M. Social Media Marketing. –Paperback, 2018. – 298 p.
Henrik Bodker, Irene Neverla Environmental Journalism. Compamy Routledge, 2016.– p.176
https://tengemonitor.kazgazeta.kz
Edited by Simon P. Anderson, Joel Waldfogel, David Strömberg (2015) Handbook of Media Economics.Volume 1,Pages 1-768.
References:
Albert T. (2004) Journalism Medical. – Routledge, pp.127.
Abildina G.(2012) Ars televisionis: theoria et technicae artis [Television art: theory and technology]– Almaty: Kazakh University, pp. 390.
Bolatovna A. (2019) Diurnarius Sectoralis: specialia olei et gasi[Industry journalist: Special oil and gas]– 1 Octobris. https://qamshy.kz/article/52014-salalyq-dgurnalistika-munay-dgane-gaz-taqyrybyna-tan-erekshelikter
Bizhan J. (2013) Novae technologiae novae in opere diurnariorum [New innovative technologies in the work of journalists]. Lectio comprehensio. – Astana: Foliant, pp.208.
Bepezina E.A. (2015) Diurnariorum instrumentorum communicationis socialis instrumentorum recentiorum notitiarum Russorum modernorum Legal journalism in the system of modern mass media in modern Russia. – Moscov. – Dissertatio medica pro gradu scientiarum philologicarum candidatorum.
Bylieva D., Nordmann A.(2017)Technology, Innovation and Creativity in the Digital Society.–XXI Professional Culture of the Specialist of the Future. –Springer,pp.1003.
Bodker H., Neverla I. (2016)Environmental Journalism.–Compamy Routledge, pp.176.
Gayle S. Stever, David C. Giles, J. David Cohen, Mary E.Myers (2021) Understanding Media Psychology. Company Routledge, pp.340.
Jahnnabi D. (2012)Environmental journalism in Bangladesh // Journalism studies.vol.13, no 2, pp. 242.
Kokhanova L.A. (2007) Diurnarius environmentalis, PR et vendo [Environmental journalism, PR and advertising]: textbook / LA Kokhanova. – Moscoviae :Unitas – Dana,pp. 383.
Krivtsov N. (2017)Theoreticial and Practicial Issues of journalism, vol. 6, no.3. pp 365.
Musinova A. (2017) Ars diurnaria Kazakhstan [Art journalism of Kazakhstan]: doceo. – Almaty: Kazakh University,pp158.
Medeubekuly S. Tort jyl jurnalistterge azdyq etedi. November 3, 2018: https://qazaqtimes.com/
Nurgozhina Sh.I. Economic theme in journalism of Kazakhstan: history, theory, practice [Economic topic in journalism of Kazakhstan: history, theory, practice.] – Almaty: Kazak University, 2002. - 241 p.
Nurgozhina Sh.I. Economic press of Kazakhstan: theory and practice of functioning, development trends [Economic press of Kazakhstan: theory and practice of functioning, development trends]: author. dis. Dr. Philol. Sciences: – Tashkent, 2001.
New Journalisms (2019) Rethinking Practice,Theory and Pedagogy. Edited by Karen Fowler-Watt and Stephan Jukes.– CompanyRoutledge, pp212.
Omashev N., Beisenkulov A., Tupkinov K.(2008) Diurnarius Kazakh [Kazakh journalism]. – vol.2. – Almaty: Taimac Publishing House,pp252.
Oleshko V.F.( 2014)Psychologia diurnaria[Psychology of journalism]– Ekaterinburg: Publishing Domus Universitatis Uralis,pp 476.
Omashev N. Qogam qanday bolsa qazaq jurnalistikasy da sonday! https://dereksiz.org/ofam-andaj-bolsa-aza-jurnalistikasi-da-sondaj.html 2016.06.09
Slyambekov K.(2021) Scopus sectoralis disciplinae diurnariorum dilatatur [The sectoral scope of training of journalists is expanding]. – 26 mai.https://massaget.kz/mangilik_el/janalyiktar/65315/
Sharon C., Bull Р. (2021) The Psychology of journalism.–Oxford university press, pp. 344.
Sheridan Burns L., MatthewsB. (2017) Post-industrial journalism as a creative industry // Journal article. –WASET,vol.11, lssue 6, pp.1533.
Tracy L. Tuten, Michael R.Solomon (2018) .Social Media Marketing.–Paperback,pp.342.
Tuten T.,Solomon M. (2018) Social Media Marketing. –Paperback, pp298.
Henrik Bodker, Irene Neverla (2016) Environmental Journalism.Compamy Routledge, pp 176.
https://tengemonitor.kazgazeta.kz
Edited by Simon P. Anderson, Joel Waldfogel, David Strömberg (2015) Handbook of Media Economics.Volume 1,Pages 1-768.
