Қазақтілді БАҚ-тағы журналистік зерттеу: тарихы мен тәжірибесі
DOI:
https://doi.org/10.26577/HJ.2022.v64.i2.02Аннотация
Шетелдік БАҚ саласында журналистік зерттеу тамырын тереңге жайып үлгергенімен отандық салада әлі де болса ақсап тұр. Егер демократия, сөз бостандығы дамыған елдерге тән дейтін болсақ, онда журналистік зерттеу оның айқын көрінісі болу керек. Шетелдік тәжірибені назарға ала отырып, біз өзімізге сай стандартты қалыптастыруға міндеттіміз. Өйткені аталмыш саланың үлкен саяси салмағы мен әлеуметтік маңызы барын естен шығармағанымыз абзал.
Мақаланың мақсаты – журналистік зерттеудің тарихын, қазіргі қазақтілді БАҚ-тағы журналистік зерттеудің маңыздылығын қарастыру, олардың деңгейін анықтау, қылмыстық істерді әшкерелеудегі журналистік зерттеудің маңыздылығын талдау.
Ғылыми-практикалық мәні – бұл тақырып әлі де болса Қазақстан аумағында зерттеле қоймаған. Ақпараттық қоғам дәуірі күн сайын өзгеріп отыратындықтан жаңа қөзқарас, жаңа пікір мен зерттеулер әрқашан сұранысқа ие, сондықтан да мақалада қазақтілді БАҚ-тағы журналистік зерттеудің ерекшеліктері туралы мәселелер қарастырылды.
Зерттеу әдіснамасы ретінде талдау, талқылау, шолу, дедукция және индукция, болжам әдістері қолданылды.
Күтілетін нәтиже – зерттеу нәтижесі бойынша отандық БАҚ саласындағы журналистік зерттеудің орнын, оның жазылу, дайындалу ерекшелігін жүйелі зерттеп және ұтымды, нәтижелі жұмыс дайындау. Зерттеу арқылы бұл саланың маңыздылығын, құндылығын, өзектілігін арттыру көзделеді.
Зерттеу құндылығы: Бұл мақалада шетелдік ғалымдардың, журналистік теориялық, тәжірибелік еңбектері қарастырылған. Елдің бас газеті саналатын «Егемен Қазақстан» газетіндегі журналистік зерттеулер талданды. Орыс, ағылшын, америкалық ғылымда бұл сала зерттелгенімен, қазақстандық тәжірибе әлі де болса жеткіліксіз. Өйткені, журналистика саласында бұл мәселе енді ғана жүйелі түрде қарастырыла бастады.
Түйін сөздер: журналистік зерттеу, БАҚ, ақпараттық қоғам, репортаж, тақырып, Егемен Қазақстан, гипотеза, стилистика.
Библиографиялық сілтемелер
Anderson, D., & Benjaminson, P. (1976). Investigative reporting. Bloomington: Indiana University Press
Brant Houston., The Investigative Reporter's Handbook: A Guide to Documents, Databases, and Techniques (Paperback). - Bedford/St. Martin's, 2008. – 458 p.
Brynard, P.A. & Hanekom, S.X. (2006). Introduction to Research in Management-related Fields. Pretoria: Van Schaik.
Гүлзина Бектас. Балалар үйіндегі былық. // Айқын, 06.06.2020, №81.
de Burgh, H. (2005). Making journalists: Diverse models, global issues. London: Routledge.
de Burgh, H. (2008). Investigative journalism (2nd ed.). London
Ingham, B. (1991). Kill the messenger. London: HarperCollins.
Malik, Z. (2006, December 9). A dirty business. Guardian Week, 51.
Нұрлан Шоқаев. Пара берген кім?.. немесе «пара алды» деген айыптау шындыққа жанаса ма? // Қазақ үні, 12.11.2018, №44.
Ерсайын Т. Қазақ киносының қайғысы // Егемен Қазақстан. – 2017. - №6
Robert B. Downs. Books that Changed America. - New York : The Macmillan Company, 1970. - 280 p.
Spark, D. (1999). Investigative Reporting: A Study in Technique. Oxford: Focal Press.
Ullmann John. Investigative reporting: advanced methods and techniques. - New York : St. Martin's Press, 1995. – 224 p.
Тертычный А. Старый журналист. 1997. –– «Мир», 320 б.
Тілеубайқызы Л. Педофилия: азғындық па? Ауру ма? // Дидар, 20.09.17.
Четвертков Н. В. Современная пресс-служба. – М.: «Галерея», 2002. – 164 б.
Шынтемірқызы Г. Әкімдері қашаған // Егемен Қазақстан. – 2018. – 24 қыркүйек (№ 15). – 6 б.
Шум Ю. А. Журналистсое расследование: от теории к практике. – М., 2002. – 64 б.
https://qazaqstan.tv/videos/120521
https://www.youtube.com/watch?v=G-zY-RCQe90&list=PL2fW2KcN2CwPdoFpy7FqV6X2gUrdfmOhL&index=49
References
Aldazhumanov K. Atty asker divisiasynyn tagdyry // Egemen Kazakhstan. – 2018. – 24 september (№180). – 9 p [The fate of the cavalry division]. Foresight-Kazakhstan, p 9
Anderson, D., & Benjaminson, P. (1976). Investigative reporting. Bloomington: Indiana University Press
Brant Houston., The Investigative Reporter's Handbook: A Guide to Documents, Databases, and Techniques (Paperback). - Bedford/St. Martin's, 2008. – 458 p.
Brynard, P.A. & Hanekom, S.X. (2006). Introduction to Research in Management-related Fields. Pretoria: Van Schaik.
de Burgh, H. (2005). Making journalists: Diverse models, global issues. London: Routledge.
de Burgh, H. (2008). Investigative journalism (2nd ed.). London
Ersayin Toleubay. Kazakh kinosynyn kaigysy // Egemen Kazkahstan. – 2017. - №6 [The tragedy of Kazakh cinema]. Foresight-Kazakhstan
Gulzina Bektas. Balalar uiyndegy bylyq. // Aiqyn, 06.06.2020, №81. [Violence in an orphanage]. Foresight-Kazakhstan
Ingham, B. (1991). Kill the messenger. London: HarperCollins.
Malik, Z. (2006, December 9). A dirty business. Guardian Week, 51.
Nikolay Vasilyevich Chetvertkov. Sovremennaya press-sluzhba – «Gallery», 2002. – 164 s [Modern press service]. Foresight-Kazakhstan, 164 p
Nurlan Shokaev. Para Bergen kim?.. nemese para aldy degen aip shymdyqqa zhanasady ma? // Qazaq uny, 12.11.2018, №44.[ Who gave the bribe? or is the accusation of bribery true?]. Foresight-Kazakhstan
RobertB. Downs. Books that Changed America. - New York : The Macmillan Company, 1970. - 280 p.
Shyntemirlyzy. G. Akimdery kashagan // Egemen Kazakhstan. – 2018. – 24 september (№ 15). – 6 p [not translated]
Shum Yu. A. Zhurnalistskoe rassledovanie: ot teori k praktike. «Moskva», 2002. – 64 s [Investigative journalism: from theory to practice]. Foresight-Kazakhstan, 64 p
Spark, D. (1999). Investigative Reporting: A Study in Technique. Oxford: Focal Press.
Tertychny A. Stary journalist. 1997. –– «Mir», 320 s. [Old journalist]. Foresight-Kazakhstan, 320 p
Tileybaykyzy L. Pedofilya: zgyndyl pa? Auru ma? // Didar, 20.09.2017. [Pedophilia: immorality? illness?]. Foresight-Kazakhstan.
Ullmann John. Investigative reporting: advanced methods and techniques. - New York : St. Martin's Press, 1995. – 224 p.
https://qazaqstan.tv/videos/120521
https://www.youtube.com/watch?v=G-zY-RCQe90&list=PL2fW2KcN2CwPdoFpy7FqV6X2gUrdfmOhL&index=49
