Жасанды интеллект және адам әзірлеген БАҚ мәтіндері: эксперимент нәтижелері
DOI:
https://doi.org/10.26577/HJ.2022.v64.i2.08Аннотация
Түсініктеме: көптеген журналистер мен сарапшыларды ақпарат әлеміне, жасанды интеллектінің (ЖИ) таралуы алаңдатып отыр. Сөзсіз өзгерістер журналистердің өздеріне және аудиторияға әсерін тигізеді. Қазақстанда жасанды интеллектіні пайдалануға, бірқатар жобалар жүзеге асырылды, бірақ олар журналистика сапасын қарастырмайды. Машиналар жасаған мәтіндер, әлі күнге дейін отандық медиа секторы үшін қолайлы емес. Қазақстандық ақпаратты тұтынушылардың мұндай мәтіндерге көз қарасын түсіну үшін электронды сауалнама негізінде эксперимент жүргіздік (негізгі зерттеу әдісі). Жазған мәтінді, жасанды интеллект, немесе журналист жазғанын, қарапайым қазақстандықтардың айыра алатындағы, бұған дейін, отандық ғылыми әдебиеттерде мәліметтер тіркелмеген. Әрине, бұл зерттелу сұрағы біздің жасалған экспериментімізге негіз болды. Зерттеу Мақсаты – журналисттік мәтіннің саласын анықтау, оны роботтандырылған мәтіннен ажырату.
Ғылыми маңыздылығы, тақырыптың өзектілігі мен жұмыстың пән аралығына негізделген.
Оның практикалық маңыздылығы деректерді бірнеше ғылыми салаларда қолдануға болатындығы. Нәтижелер бойынша көптеген отандық медиа тұтынышылар (153 қатысушыдан 135-і) екі мәтінді ажыратып, соның ішінде қайсысының робот жазғанын анықтай алғанын көрсетті. Сонымен қатар, алынған мәліметтерге сәйкес, қазақстандық аудитория, жасанды интеллект мәтіндерінің бұқаралық ақпараттар құралдарында пайда болуына дайын емес, оларды сапасыз, түсініксіз, логикалық байланысы жоқ деп санап, респонденттер кәсіби журналист жазған мәтіңдерді жоғары бағалап ерекше көреді. Бұл тенденция шамасы алдағы бірнеше жылда сақталады.
Түйін сөздер: журналистика, жасанды интеллект, медиа-мәтін, БАҚ, робо-журналистика.
Библиографиялық сілтемелер
2. Check J., Schutt R. K. (2012) Survey research. In: J. Check, R. K. Schutt., editors. Research methods in education. Thousand Oaks, CA: Sage Publications. - 2012. - Pp. 159–185.
3. Dierickx, L. (06.04.2021). Artificial intelligence and journalism: a race with machines// EqualTimes. Retrieved from https://www.equaltimes.org/artificial-intelligence- and?lang=en#.YW5yDRpBw2w.
4. Dillman D. A., Smyth J. D., Christian L. M. (2014) Internet, phone, mail, and mixed-mode surveys: The tailored design method. Hoboken, NJ: John Wiley & Sons, Inc. - 2014.
5. Economist (23.12.2017). How soon will computers replace The Economist's writers?// The Economist. Retrieved from https://www.economist.com/science-and-technology/2017/12/19/how-soon-will- computers-replace-the-economists-writers.
6. Galily, Ya. (2018). Artificial intelligence and sports journalism: Is it a sweeping change? //Technology in Society. 10.1016/j.techsoc.2018.03.001.
7. Keefe, J., Zhou, Y., Merill, J. (12.05.2021). The present and potential of AI in journalism// Knight Foundation. Retrieved from https://knightfoundation.org/articles/the-present-and- potential-of-ai-in-journalism/.
8. McCarthy, I., Kunova, M. (26.05. 2021). How artificial intelligence can help solve journalism’s problems// Journalism.co. Retrieved from https://www.journalism.co.uk/news/how- artificial-intelligence-can-help-solve-journalism-s-problems-/s2/a825693/.
9. Overchenko, M. (21.12.2017). The Economist publishes an AI-written article on technology// Vedomosty. Retrieved from https://www.vedomosti.ru/technology/articles/2017/12/21/746085- economist-iskusstvennii-intellekt-napisat-statyu.
10. Sarsenova, M. (5.02.2021). National cluster of artificial intelligence will appear in Kazakhstan// Kapital. Retrieved from https://kapital.kz/tehnology/93211/natsional-nyy-klaster- iskusstvennogo-intellekta-poyavit-sya-v-kazakhstane.html.
11. Trocenko, P. (9.04.2021). Вячеслав Половинко: «У казахстанской журналистики нет задачи поменять мир, есть задача выжить» [Vyacheslav Polovinko: "Kazakh journalism has no task to change the world, there is a task to survive"]// Radio Azattyq. Retrieved from https://rus.azattyq.org/a/kazakhstan-dialogi-polovinko-interview/31193579.html.
12. van Dalen, A. (2012). The algorithms behind the headlines//Journalism Practice, 6:5-6. – 2012. – Pp. 648-658. DOI: 10.1080/17512786.2012.667268.
13. Weiss M. (2019). Deepfake bot submissions to federal public comment websites cannot be distinguished from human submissions//Technology Science. - 121(801). - 2019. Retrieved from https://techscience.org/a/2019121801/.
14. Wu, S., Tandoc, E. C. & Salmon, C. T. (2019). When journalism and automation intersect: assessing the influence of the technological field on contemporary newsrooms. Journalism Practice, 13(10), 1238-1254. https://dx.doi.org/10.1080/17512786.2019.1585198.
15. X media (22.06.2021). Experts have compared the human brain and artificial intelligence// X-media.
Retrieved from https://www.iksmedia.ru/news/5844239-Eksperty-sravnili-chelovecheskij.html.
