«Қауіпсіздік» теориясы және әлеуметтік желілердегі саяси риторика мәселесі
DOI:
https://doi.org/10.26577/HJ.2022.v66.i4.07Аннотация
«Ақпараттық қауіпсіздік» деп компьютерлік жүйелердің, бағдарламалардың және деректердің жария болуынан немесе бұзудан қорғау үшін қажетті шаралар кешені түсіндіріледі. Соңғы кезде «қауіпсіздік» ұғымы жаңа мәнге ие бола бастады, осыған байланысты ақпараттық қауіпсіздік түсінігіне көзқарас жаңа әлеуметтік және саяси мағыналармен толтырыла бастады.
Киберкеңістік – қазіргі өмірдің айқындаушы белгісі, сондықтан «ұлттық қауіпсіздік» ұғымына әлеуметтік желілер мен мессенджерлердің пайда болуымен туындаған әлеуметтік-саяси сипаттағы қауіптер мен сын-қатерлердің алдын алу тұрғысынан «киберқауіпсіздік» ұғымы сияқты барлық жаңа анықтамалық объектілер кіре бастады.
Батыс академияларындағы «киберқауіпсіздік» туралы осындай түсінік «интернет қауіпсіздігі» контекстінде «ақпараттық қауіпсіздікті» қарастыратын Cyber Security Politics тұжырымдамасында теориялық айшықтауға ие болды. Бұл көзқарастың пайда болуы мен дамуына Копенгаген мектебінің сөйлеу актілерін «секьюритизациялау» концепциясы көп әсер етті.
Зерттеудің негізгі мақсаты - "киберқауіпсіздік" тұтастай алғанда мемлекеттік қауіпсіздік саясатының теориясы мен практикасымен қалай байланысты екенін анықтау, саясаткерлердің, әлеуметтік медиа мамандарының, сайлау науқандарындағы риторикасының рөлін анықтау және сөздің ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету мен сақтауға әсер ету әдістерін көрсету.
Facebook, Twitter және басқалары сияқты әлеуметтік желілерде қолданылатын сөйлеу актілерін контент-талдау және дискурсивті талдау негізінде келесі нәтижелер алынды: бұқаралық сананы қалыптастыруға әлеуметтік желілердің қоғамдық қауіп-қатері мәселесін қоюдың маңыздылығы айқындалған, мәселені заңнамалық деңгейде шешу қажеттілігі көрсетілген.
Киберқауіпсіздікке төнетін қатерлер - ХХІ ғасырда әрбір мемлекет алдында тұрған ұлттық қауіпсіздіктің, қоғамдық қауіпсіздіктің, саясат пен экономиканың негізгі сын-қатерлерінің бірі. Сонымен қатар, өмірдің әртүрлі салаларында көптеген киберқауіпсіздік мәселелерінің болуы оларды шешуге саяси қызығушылықты арттырады. Атап айтқанда, мессенджерлерден туындайтын қауіп-қатерлерді шешудің бұл мәселесі сөз бостандығы туралы конституциялық ережелерге сәйкес келу тұрғысынан АҚШ Конгресінің қарауында жатыр.
Зерттеудің жаңалығы - интернет-кеңістіктің қазақстандық сегментін талдау, АҚШ пен Ресейдегі киберқауіптердің проблемалық жағдайларын салыстырмалы талдау. Зерттеу нәтижелері интернет қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында медиа мамандар, әлеуметтік желілердің контент-менеджерлері үшін практикалық маңызға ие.
Түйін сөздер: «киберқауіпсіздік», қоғамдық-саяси сипаттағы қауіптер мен сын-қатерлердің алдын алу, әлеуметтік желі, риторика.
Библиографиялық сілтемелер
Cavelty Myriam Dunn, Wenger Andreas. Cyber Security Politics. Socio-Technological Transformations and Political Fragmentation. – Switzerland: Routledge,2022.- 286 p https://www.routledge.com/Cyber-Security-Politics-Socio-Technological-Transformations-and-Political/Cavelty-Wenger/p/book/9780367626747
Cavelty Myriam Dunn, Wenger Andreas. Cyber security meets security politics: Complex technology, fragmented politics, and networked science. //Contemporary Security Policy. -2019 -том 41. Выпуск 1.- С.5-32
Foo Yun Chee. EU governments, lawmakers agree on tougher cybersecurity rules for key sectors.- May, 13,2022. https://www.reuters.com/technology/eu-governments-lawmakers-agree-tougher-cybersecurity-rules-key-sectors-2022-05-13/
Felix Richter. Facebook keeps on growing, Feb 4, 2021 https://www.google.com/search?q=facebook+keeps+on+growing&sxsrf=ALiCzsZ1zLH7-
Roszak T. The Cult of Information. The Folklore of computers and the True Art of Thinking. – New York: Pantheon Books, 2000.
Silverman Craig, Timberg Craig, Jeff Kao & Jeremy B. Merrill
What role did Facebook play in the January 6 insurrection? Jan 13, 2022 . https://www.thebigq.org/2022/01/13/what-role-did-facebook-play-in-the-january-6-insurrection/
Timberg Craig. ,. Elizabeth Dwoskin Elizabeth. and. Reed Albergotti. How Facebook played a role in the Jan. 6 Capitol riot / October 22, 2021 https://www.google.com/search?q=How+Facebook+played+a+role+in+the+Jan.+6+Capitol+riot
Williams Paul D. Security Studies: An Introduction. Routledge 2008 p.
Гайдаев О. С.. Теория секьюритизации, или хорошо забытое старое: к вопросу о теоретико‐философских истоках и зарождении теории // Вестник РУДН. Серия: Международные отношения. – 2021.- № 1.- С.20—32. http://journals.rudn.ru/international‐relations
Токаев К. Единство народа и системные реформы – прочная основа процветания. Послание Главы государства Касым-Жомарта Токаева народу Казахстана. https://www.akorda.kz/ru/poslanie-glavy-gosudarstva-kasym-zhomarta-tokaeva-narodu-kazahstana-183048
Щекунских В. Выдуманная проблема «новой цензуры» в Казахстане/ апрель 24, 2022// https://ia-centr.ru/experts/vyacheslav-shchekunskikh/vydumannaya-problema-novoy-tsenzury-v-kazakhstane/
Юрин А. Н. К понятию безопасность: кто и как определяет угрозу сегодня? //апрель. 2016 // http://regional-dialogue.com/ru/security/#_edn22
Электронные ресурсы:
About ENISA - The European Union Agency for Cybersecurity https://www.enisa.europa.eu/about-enisa
Cyber security meets security politics: Complex technology, fragmented politics, and networked science, 2019 - https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/13523260.2019.1678855
Доктрина информационной безопасности Российской Федерации https://rg.ru/2016/12/06/doktrina-infobezobasnost-site-dok.html
Количество подписчиков Facebook продолжает расти// (https://www.statista.com/chart/10047/facebooks-monthly-active-users/)
Facebook возглавил рейтинг самых популярных сетей в мире. (https://datareportal.com/reports/digital-2022-future-of-facebook )
Штурм Капитолия в Вашингтоне, округ Колумбия, 6 января 2021 года https://s.abcnews.com/images/International/capitol-police-gty-rc- 10108_1610107317802_hpEmbed_25x16_992.jpg
References
Brian Fung, 2022. Tekhas ob"yavil otkrytyj sezon v Facebook, Twitter i YouTube s zakonom o cenzure. May, 13,2022- https://edition.cnn.com/2022/05/13/tech/texas-hb20-social-media-law/index.html)
Cavelty Myriam Dunn, Wenger Andreas. Politika kiberbezopasnosti. Social'no-tekhnologicheskie transformacii i politicheskaya fragmentaciya.- SHvejcariya: Routledge, 2022.- 286 p
https://www.routledge.com/Cyber-Security-Politics-Socio-Technological-Transformations-and-Political/Cavelty-Wenger/p/book/9780367626747
Cavelty Myriam Dunn, Wenger Andreas. Kiberbezopasnost' vstrechaetsya s politikoj bezopasnosti: slozhnye tekhnologii, fragmentirovannaya politika i setevaya nauka. //Sovremennaya politika bezopasnosti. -2019 -tom 41. Vypusk 1.- S.5-32
Foo Yun Chee. Pravitel'stva ES i zakonodateli dogovorilis' ob uzhestochenii pravil kiberbezopasnosti dlya klyuchevyh sektorov.- May, 13,2022. https://www.reuters.com/technology/eu-governments-lawmakers-agree-tougher-cybersecurity-rules-key-sectors-2022-05-13/
Felix Richter. Facebook prodolzhaet rasti, Feb 4, 2021 https://www.google.com/search?q=facebook+keeps+on+growing&sxsrf=ALiCzsZ1zLH7-
Roszak T. Kul't informacii. Fol'klor komp'yuterov i istinnoe iskusstvo myshleniya. – N'yu-Jork: Knigi Panteona, 2000.
Silverman Craig, Timberg Craig, Jeff Kao & Jeremy B. Merrill
Kakuyu rol' sygral Facebook v vosstanii 6 yanvarya? Yanvar' 13, 2022. https://www.thebigq.org/2022/01/13/what-role-did-facebook-play-in-the-january-6-insurrection/
Timberg Craig. ,. Elizabeth Dwoskin Elizabeth. and. Reed Albergotti. Kak Facebook sygral svoyu rol' v bunte 6 yanvarya v Kapitolii/ Oktyabr' 22, 2021 https://www.google.com/search?q=How+Facebook+played+a+role+in+the+Jan.+6+Capitol+riot
Williams Paul D. Issledovaniya bezopasnosti: vvedenie. Routledge, 2008 s.
Gaidaev O. S. The theory of securitization, or the well-forgotten old: on the issue of theoretical and philosophical origins and the origin of the theory [The theory of securitization, or the well‐forgotten old: on the question of theoretical and philosophical origins and the origin of the theory] // Bulletin of RUDN University. Series: International relations. - 2021.- No. 1.- P.20-32. http://journals.rudn.ru/international-relations
Tokaev K. Edinstvo naroda i sistemnye reformy – prochnaya osnova procvetaniya. Poslanie Glavy gosudarstva Kasym-Zhomarta Tokaeva narodu Kazahstana. https://www.akorda.kz/ru/poslanie-glavy-gosudarstva-kasym-zhomarta-tokaeva-narodu-kazahstana-183048
Shchekunskih V. Vydumannaya problema «novoj cenzury» v Kazahstane/ aprel' 24, 2022// https://ia-centr.ru/experts/vyacheslav-shchekunskikh/vydumannaya-problema-novoy-tsenzury-v-kazakhstane/
Yurin A. N. K ponyatiyu bezopasnost': kto i kak opredelyaet ugrozu segodnya? //aprel'. 2016 // http://regional-dialogue.com/ru/security/#_edn22
Electronic resources:
Doktrina informacionnoj bezopasnosti Rossijskoj Federacii. https://rg.ru/2016/12/06/doktrina-infobezobasnost-site-dok.html
Ob ENISA — Agentstve kiberbezopasnosti Evropejskogo Soyuza. https://www.enisa.europa.eu/about-enisa
Kiberbezopasnost' vstrechaetsya s politikoj bezopasnosti: slozhnye tekhnologii, fragmentirovannaya politika i setevaya nauka, 2019 g.https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/13523260.2019.1678855
Kolichestvo podpischikov Facebook prodolzhaet rasti//
(https://www.statista.com/chart/10047/facebooks-monthly-active-users/)
Faceebook vozglavil rejting samyh populyarnyh setej v mire.
https://datareportal.com/reports/digital-2022-future-of-facebook
Shturm Kapitoliya v Vashingtone, okrug Kolumbiya, 6 yanvarya 2021 goda https://s.abcnews.com/images/International/capitol-police-gty-rc-210108_1610107317802_hpEmbed_25x16_992.jpg
