Тәуелсіз газеттің ерекшеліктері мен мүмкіндіктері: «Халық» газеті мысалында
DOI:
https://doi.org/10.26577/HJ.2023.v70.i4.6Кілттік сөздер:
тұрақты айдарлар, арнаулы беттер, мерзімді басылымдар, публицистика жанрларыАннотация
Мақалада тәуелсіз басылымдардың ерекшеліктері мен мүмкіндіктері сөз болады. Қазақ журналистикасын дамытуда тәуелсіз, жеке меншік басылымдардың үлесі зор. Өңірдегі қордаланған әлеуметтік-экономикалық өзекті мәселелер, аймақ ахуалы, бұқараның мұң-мұқтажы осы жергілікті газеттердің бетінде айқын көрініс табатыны белгілі. Сондықтан да зерттеу жұмысымызға нысан етіп алған республикалық қоғамдық-саяси тәуелсіз апталық «Халық» газетінде жарияланған мақалалардың саяси-әлеуметтік, идеологиялық-танымдық қырлары, тақырыптық ерекшеліктері, авторлардың қоғамдық позициялары оны ғылыми түрде зерттеуге негіз жасап отыр. Осы орайда газет редакторының шығармашылық еркіндік пен публицистің ой толғамдарын дербес жеткізулеріне белгілі дәрежеде жағдай жасап отырғанын атаған жөн.
Зерттеудің негізгі мақсаты - Сыр өңірінен шығатын «Халық» газетінің қалыптасу, даму жолдарын жүйелеп, ұстанған бағытын айқындау, қазіргі кезеңде қоғамдық пікірді қалыптастыруға тигізіп отырған әсерін анықтау болып табылады.
Мақаланы жазу барысында ғылыми-теориялық еңбектерді қарастыра отырып, жүйелі сипаттап, саралау, салыстыру, талдау әдістері қолданылды.
Зерттеу нәтижесінде қоғамның маңызды мәселелерін көтеріп, халықтың ой-пікірлерін оқырмандарға ашық күйінде, еш бүкпесіз жеткізетін «Халық» газетіндегі публицистика көрінісі сараланды. Газет мұндай беделге қалай қол жеткізді, қарапайым халықтың мұң-мұқтажын шешуде билікке қаншалықты ықпал ете алады деген сауалдар нақты мысалдармен дәлелденеді. Сол себепті бұл зерттеуде тәуелсіз газеттің ізденісі, дизайны, инфографиканы, сандық технологияның мүмкіндіктерін пайдалану мен ақпарат таратудағы ерекшеліктері талданып, оның аймақ журналистикасындағы алатын орнының анықталуы мақаланың ғылыми және тәжірибелік маңызын көрсетеді.
Мақалада тәуелсіз басылымдардың ақпарат тарату мен қоғамдық пікірді қалыптастырудағы рөлі, өңірлік мәселелерді батыл көтеріп, шешімін табуға ықпал етудегі әсерінің жан-жақты зерттелуі еңбектің құндылығын көрсетеді.
Библиографиялық сілтемелер
Әшірбекова Г.(2023). Аймақтық БАҚ-ты зерттеудің өзекті мәселелері.Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия университетінің Хабаршысы №2 (143) Журналистика сериясы
Bainbridge J., Tynan L., Goc N..(2015). Media and Journalism: New Approaches to Theory and Practice. – Australia: Oxford University Press AU. -528 p.
Гуревич С.М. (2007-4). Газета вчера, сегодня, завтра. - М.: Аспект-Пресс. - С.132
Евдокимова В.А.(2021). Региональная пресса как посредник при формированыии политической культуры Россиян. - Омск. //Омская гуманитарная академия. Наука о человеке: гуманитарные исследования. [Электронды ресурс] https://www.elibrary.ru/contents.asp?id=45732212
Жақып Б. (2017). Публицистика негіздері. – Алматы: Қазақ университеті. – 444 б.
Carvalheiro J.R., Morais R., Giovanni R.(2021). Reginal press, digital media and the (new) diaspora // Observatorio, Volume 15, Issue 3, 2021 Pages 71 – 88. [Электронды ресурс].– URL: https://www.scopus.com/record/display.uri?eid=2-s2.0 85114639571&origin=resultslist&sort=plf-
Кәмалашұлы Б.(2013). Қазақ халқының салт-дәстүрлері. – Ұланбатыр. – 360 б.
Conley D.(2004). The Daily Miracle: An Introduction to Journalism. – Australia: Oxford University Press.
Қожакеев Т.(1991). Жас тілшілер серігі. – Алматы: Рауан. – 156 б.
Local TV News (2023). // Fact Sheet. September 14, 2023. – Available at: https://www.pewresearch.org/journalism/fact-sheet/local-tv-news/.
Момынова Б. (1999). Газет лексикасы. –Алматы: Арыс. -244 б.
Мурзин Л.(1982). О деривационных механизмах текстообразования // Теоретические аспекты деривации. Пермь, 1982. С. 270
Newspapers Fact Sheet// Fact sheet. November 10, 2023. – Available at: https://www.pewresearch.org/journalism/fact-sheet/newspapers/.
Нұрдәулетова Б.(2020) Тұрсын Жұртбай шығармалары тілінің прагматикасы. //«Ұлағат» сайты, 28 желтоқсан.
Өмірзақ А. (2021). Тәуелсіздікпен бірге түлеген ұлттық журналистика ұстыны// Түркістан, 24 маусым. https://turkystan.kz/article/149582-t-uelsizdikpen-birge-t-legen-ltty-zhurnalistika-styny
Patel А. (2020). The Survival of the Newspaper in the Digital Age of Communication. – 2020. Available at: /https://www.stern.nyu.edu/sites/default/files/assets/documents/con_043010.pdf).
Robert E. Park. (2023) .т American Journal of Sociology, Vol. 29, No. 3 (Nov., 2023), pp. 273-289. – Available at: https://www.jstor.org/stable/2764232.
Сыр журналистикасының тарихы.(2021). 4 том. Жалпы редакциясын басқарған А.С. Оңғарбаев. – Қызылорда: Тұмар. – 359 б.
Hargreaves I.(2003). Journalism: Truth or Dare? - Oxford, United Kingdo:Oxford University Press Inc. - 224 p.
Шыңғысова Н.(2015). Өңірлік мерзімді баспасөздің менеджменті мен маркетингі. – Алматы: Қазақ университеті. - 303 б.
Refereneces:
Ashirbekova G. (2023). Aimaqtyq BAQ-ty zertteudin ozekti maseleleri. L.N.Gumilev atyndagy Eurazia universitetinin Habarshysy №2 (143). Jurnalistika seriasy. (in Kaz)
Bainbridge J., Tynan L., Goc N..(2015). Media and Journalism: New Approaches to Theory and Practice. – Australia: Oxford University Press AU. -528 p. (in Eng)
Carvalheiro J.R., Morais R., Giovanni R. (2020). Reginal press, digital media and the (new) diaspora //
Observatorio, Volume 15, Issue 3, 2021 Pages 71 – 88. [Elektrondy resurs] -URL: https://www.scopus.com/record/display.uri?eid=2-s2.0 85114639571&origin=resultslist&sort=plf. (in Eng)
Conley D.(2004). The Daily Miracle: An Introduction to Journalism. – Australia: Oxford University Press. (in Eng)
Evdokimova V.A. (2021). Regionalnaya pressa kak poslednik pri formirovanyii politicheskoi kulturu Rossian.- Omsk// Omskaya gumanitarnaya akademiya. Nauka o cheloveke: gumanitarnaye issledovanya. 55 p. [Elektrondy resurs] https://www.elibrary.ru/contents.asp?id=45732212. (in Russ)
Gurevich S.M.(2004). Gazeta vchera, segodnya, zavtra. - M.: Aspekt-Pres. - S.132. (in Russ)
Hargreaves I. (2003). Journalism: Truth or Dare? - Oxford, United Kingdo:Oxford University Press Inc..- 224 p. (in Eng)
Jaqyp B. (2017). Publisistika negızderı. – Almaty: Qazaq universiteti,. – 444 b. (in Kaz)
Kamalashuly B. (2013). Qazaq halqynyn salt-dasturleri. – Ulanbatyr. – 360 b. (in Kaz)
Local TV News (2023). // Fact Sheet. September 14, 2023. – Available at: https://www.pewresearch.org/journalism/fact-sheet/local-tv-news/.
Momynova B. (1999). Gazet leksikasy. –Almaty: Arys. -244 b. (in Kaz)
Murzin L. (1982). O derivasionnyh mehanizmah tekstoobrazovania // Teoreticheskie aspekty derivasii. Perm. S. 27 . (in Russ)
Newspapers Fact Sheet// Fact sheet. November 10, 2023. – Available at: https://www.pewresearch.org/journalism/fact-sheet/newspapers/.
Nurdauletova B. (2020).Tursyn Jurtbai shygarmalary tilinin pragmatikasy. //«Ulagat» saity, 28 jeltoqsan jyl (in Kaz)
Omirzag A.(2021). Tauelsizdikpen birge tulegen ulttyg jurnalistika ustyny // Turkistan, 24 mausym .https://turkystan.kz/article/149582-t-uelsizdikpen-birge-t-legen-ltty-zhurnalistika-styny. (in Kaz)
Patel А. (2020). The Survival of the Newspaper in the Digital Age of Communication. – 2020. Available at: /https://www.stern.nyu.edu/sites/default/files/assets/documents/con_043010.pdf).
Qojakeev T. (1991). Jas tilshiler serigi. – Almaty: Rauan.,– 156 b. (in Kaz)
Robert E. Park. (2023) .т American Journal of Sociology, Vol. 29, No. 3 (Nov., 2023), pp. 273-289. – Available at: https://www.jstor.org/stable/2764232.
Shyngysova N.(2015). Onіrlіk merzіmdі baspasozdіn menedzhmentі men marketing [Management and
marketing of regional periodicals] (Kazakh universitetі, Almaty.-303 p). (in Kaz)
Syr jurnalistikasynyn tarihy.(2021). 4 tom. Jalpy redaksiasyn basqargan A.S. Ongarbaev. – Qyzylorda: Tumar. – 359 b. (in Kaz)
