Медиа кеңістікті цифрландыру контекстіндегі журналистиканың халықаралық стандарттары
DOI:
https://doi.org/10.26577/HJ.2023.v70.i4.8Кілттік сөздер:
журналистиканың халықаралық стандарттары, этика, цифрлық журналистика, жаңа медиа, заңнамаАннотация
Бұл мақалада "журналистиканың халықаралық стандарттары" ұғымын талдауға және бұқаралық ақпарат құралдарын цифрландыру дәуіріндегі журналистік қызметті этикалық реттеу мәселесін зерттеуге әрекет жасалды. Цифрлық журналистиканың этикалық стандарттары қазіргі ақпараттық қоғамдағы кәсіби этиканың маңызды құрамдас бөлігі болып табылатыны жасырын емес. Журналистер тек дәстүрлі бұқаралық ақпарат құралдарымен шектелген күндер артта қалды. Интернет пен әлеуметтік медианың дамуымен жаңалықтарды тарату мүмкіндіктері шексіз болды, алайда осыған байланысты назар аударуды және зерттеуді қажет ететін бірқатар мәселелер туындады.
Бұл жұмыстың мақсаты "журналистиканың халықаралық стандарттары" ұғымын зерделеу және цифрлық дәуір контекстінде журналистиканың халықаралық стандарттарын қолданудың өзектілігін зерттеу болып табылады.
Зерттеу әдістері. Жұмысты жазу барысында біз келесі әдістерді қолдандық: тарихи-салыстырмалы, мазмұнды талдау, сонымен қатар синтез әдісі.
Жұмыстың практикалық маңыздылығы сандық дәуірдегі журналистиканың халықаралық стандарттары мен этикалық принциптері туралы теориялық еңбектерді талдап, қорытындылағанымызда, соның негізінде цифрлық журналистиканың этикалық стандарттарын жаңарту қажеттілігі туралы қорытындылар жасалды. Жұмыс материалдары цифрлық журналистика саласындағы курстарды оқыту кезінде пайдалы болады деп ойлаймыз.
Бұл жұмыстың нәтижелері цифрлық ортадағы журналистиканың халықаралық стандарттарын одан әрі зерттеу, диджитал-журналистиканың дамуына жәрдемдесу, сондай-ақ динамикалық және жоғары технологиялық медиа кеңістікте этикалық стандарттарды сақтаудың маңыздылығын атап өту үшін қолданылуы мүмкін.
Библиографиялық сілтемелер
Ahmetova L.S. (2019). Mezhdunarodnye standarty zhurnalistiki YUNESKO v Kazahstane: sbornik nauchnyh i metodicheskih materialov [UNESCO International Standards of Journalism in Kazakhstan: collection of scientific and methodological materials]/L.S. Ahmetova, A.V. Verevkin, T.YU. Lifanova. – Almaty: Қazaқ universitetі, 2019. – 94 s
Ceppos J., Hayes A.S., Singer J.B. (2007). Shifting roles, enduring values: The credible journalist in a digital age // Journal of Mass Media Ethics, 2007, № 22(4), pp. 262-279.
Gul'nura Toralieva (2006). Mezhdunarodnye standarty on-lajn-zhurnalistiki (prakticheskoe rukovodstvo dlya zhurnalistov) [International standards of online journalism (a practical guide for journalists)]/ Gul'nura Toralieva//–Bishkek, 2006, – 64 s.
Florence van Baasbank (2021). When tradition meets innovation: Ethical journalism in the digital age. An exploratory case study and critical discourse analysis// Master’s Thesis, June 2021
Kolosova A.A., SHnajder A.A. (2016) Novye SMI kak simvol transformacii medialandshafta informacionnogo obshchestva [New media as a symbol of transformation of the media landscape of the information society]// Filologicheskie nauki. Voprosy teorii i praktiki, 2016, № 4-1(58), s. 20-23
McQuail, D. (2005). Mass Communucation Theory. London: Sage, 565 p.
Mezhdunarodnye standarty professional'noj etiki zhurnalistov: ucheb.-metod. posobie [International standards of professional ethics of journalists: an educational and methodological manual]/ sost. A. V. Bajchik, YU. V. Kurysheva, S. B. Nikonov. — SPb.: S.-Peterb. gos. un-t, Vyssh. shk. zhurn. i mass. kommunikacij, 2012. — 102 s
Moulton, L. (1997). From our own correspondents: Fumes from the spleen. Paediatric and Perinatal Epidemiology, 11(4), 380-282.
Pattyn, B. (2000). Media ethics: Opening social dialogue. Peeters Publishers.
Rihter A. G. (2022) Mezhdunarodnye standarty i zarubezhnaya praktika regulirovaniya zhurnalistiki: uchebnoe posobie. Izdanie YUNESKO [International standards and foreign practice of journalism regulation: a textbook. UNESCO edition]. – M., 2011. – 360 s
Rodrigo Zamith (2022). «The international journalism handbook - concepts, challenges, and contexts» - UMass Amherst Libraries - University of Massachusetts Amherst Libraries, 2022
Sanders, K. (2002). Ethics and journalism. Sage Publications Ltd.
Sedigheh Babrana, Mahboubeh Ataherian (2019). Professional Ethics Codes for Global Media – International Journal of Ethics & Society (IJES), Vol.1, No.2(2019)
Wang Fan (2022). Professional'naya etika zhurnalista v KNR: Kul'turno-filosofskie i istoricheskie aspekty [Professional ethics of a journalist in China: Cultural, philosophical and historical aspects]// Vestnik Volzhskogo universiteta imeni V.N. Tatishcheva № 1, tom 1, 2022
Documents
Zakon Respubliki Kazahstan O sredstvah massovoj informacii ot 23 iyulya 1999 goda № 451-I. [The Law of the Republic of Kazakhstan on Mass Media dated July 23, 1999 goda No. 451-I.]
Chinese Cybersecurity Law. URL: http://www.npc.gov.cn/npc/xinwen/2016-11/07/content_ 2001605.htm (in Chinese).
Electronic resources
Chto takoe «novaya etika» i kak ona vliyaet na media [What is the "new ethics" and how does it affect the media?] - https://presscouncil.ru/novosti/novosti-iz-mira-mediaetiki/6305-chto-takoe-novaya-etika-i-kak-ona-vliyaet-na-media
Zhanar Kusanova. "Spisok Ajki», ili Kto stoit za utechkoj informacii intimnogo haraktera v Seti?
Mezhdunarodnye principy professional'noj etiki v zhurnalistike [International principles of Professional Ethics in Journalism] - https://nansmit.tj/20968-2/?id=33166
Producers’ guidelines producers’ guidelines the BBC’s values and standards the BBC’s values and standards - http://downloads.bbc.co.uk/guidelines/editorialguidelines/Legacy_Guidelines/2000-producers-guidelines.pdf
Raushan Shulembaeva. Zakon i SMI: v rusle mezhdunarodnyh standartov [Law and the Media: in line with international standards] - https://online.zakon.kz/Document/?doc_id=30978201
«U zritelej est' kanal, na kotoryj nikto ne sposoben povliyat'». Vadim Borejko ob ekologicheskom proekte «EkoEkho» ["The audience has a channel that no one is able to influence." Vadim Boreyko on the ecological project "Ecoecho"] - https://ru.internews.kz/2021/08/u-zritelej-est-kanal-na-kotoryj-nikto-ne-sposoben-povliyat-vadim-borejko-ob-ekologicheskom-proekte-ekoeho/
Yuna Korosteleva. «Nashi grazhdane dazhe ne osoznayut, chto oni zhertvy propagandy». Kak Kazahstan mozhet borot'sya s rossijskoj propagandoj - https://vlast.kz/politika/52046-nasi-grazdane-daze-ne-osoznaut-cto-oni-zertvy-propagandy.html
