Z ұрпақ өкілдері аудиториясына қысқа бейнероликтердің әсер етуінің медиалық ерекшелігі
DOI:
https://doi.org/10.26577/HJ.2024.v71.i1.10Кілттік сөздер:
Z буын өкілдері, видеохостинг, медиа психология, цифрлық детокс, клиптік ойлау, бейне контент.Аннотация
Мақала Z ұрпақ өкілдеріне қысқа бейне медиа форматының ерекше әсері туралы өзекті тақырыпқа арналған. Авторлар YouTube, Instagram, TikTok медиа ресурстарында Shorts және Reels жанрларының заманауи аудиториялары арасында танымалдылық феноменін зерттеуге тырысады. Мақалада шағын бейнероликтердің өскелең ұрпақ өкілдерінің танымдық қабілетіне әсері қарастырылған. Мақаланы жазу барысында қазіргі медиа кеңістіктегі сюжет форматының өскелең ұрпаққа ықпалы туралы журналистер мен нейропсихологтардың жұмыстарын зерттедік.
Авторлар TikTok желісіндегі қысқа бейнелер құбылысын зерттейді. Бұл платформа бүгінде цифрлық медиа индустриясы әлемінде көшбасшыға айналды. Авторлар өз жұмыстарында қысқа медиа форматының сәтті болуының себептерін талдауға тырысады. Олардың пікірінше, YouTube, TikTok және Instagram-дағы қысқа бейнелердің негізгі сипаттамалары қарапайымдылық пен заманауи қоғамның қажеттіліктеріне бейімделу болып табылады. Мақалада Z буыны арасында қысқа медиа формаларының танымал болу себептері анықталған.
Мақалада авторлар Z буын өкілдері арасында «клиптік ойлау» тақырыбын қарастырды. Сауалнаманың мақсаты: екі топтың негізгі сипаттамаларын және дифференциациясын анықтау: цифрлық контентті белсенді пайдаланушылар мен аралас контентті тұтынушылар (цифрлық және кітап). Авторлар нәтижелерге сүйене отырып, елеулі айырмашылықтарды анықтаған.
Зерттеудің мақсаты – «Z ұрпағы» тұжырымдамасын талдау және қысқа бейнелердің жастар аудиториясына әсер ету ерекшеліктерін зерттеу. Бұл формат жазылушылардың мазмұнмен жиі әрекеттесуі үшін TikTok, YouTube, Instagram платформаларында белсенді қолданылады.
Зерттеу әдістеріне жіктеу, бақылау, сауалнама әдісі, мазмұнды талдау, жалпылау жатады.
Зерттеудің ғылыми маңыздылығы қысқа бейне форматының жастар аудиториясына әсерін анықтауда жатыр. Авторлар 18-22 жас аралығындағы студенттер арасында сауалнама жүргізуді дұрыс деп санаған, өйткені пайдаланушылардың осы жас санаты көп уақытын әлеуметтік желілерде өткізеді.
Зерттеу нәтижелері ұсынымдық сипатқа ие және болашақта Z буынының өкілдерін цифрлық детоксикациялау үшін одан әрі векторларды қалыптастыруға көмектеседі.
Мақаланың нәтижелері мен тұжырымдары: әлеуметтік желілер мен видеохостинг сайттарындағы қысқа бейнероликтердің форматын мектеп оқушылары мен жас ұрпақ қолдануы керек, бірақ қазіргі ұрпақтың психикасы мен тұжырымдамалық ойлауына зиянды әсер етпеу үшін өлшенген мөлшерде болуы керек.
Библиографиялық сілтемелер
Baumer, E. P.; Guha, S.; Quan, E.; Mimno, D.; Gay, G. K. (2015). "Missing photos, suffering withdrawal, or finding freedom? How experiences of social media non-use influence the likelihood of reversion". Social Media+Society. 1 (2): 205630511561485. doi:10.1177/2056305115614851.
Cherry Kendra, How to do Digital Detox. And why you should try it?// https://www.verywellmind.com/why-and-how-to-do-a-digital-detox-4771321. 31.10.2023.
Digital detox: Media resistance and the promise of authenticity. May 2019. Convergence The International Journal of Research into New Media Technologies 26(17):135485651984732 DOI:10.1177/1354856519847325
"How Technology Impacts Sleep Quality". 21 July 2022.
The Use of Social Media in Children and Adolescents: Scoping Review on the Potential Risks// https://www.mdpi.com/TikTok/children &journal
Jump up to:a b Perrin, A.; Anderson, M. (2019). "Share of U.S. adults using social media, including Facebook, is mostly unchanged since 2018". pewresearch.org. Retrieved 2019-09-26.
Jump up to:a b "How Technology is Hurting Your Eyes - Healthy Living Center - Everyday Health". 15 November 2017.
Jump up to:a b c d e Basu, Tanya. "Google's big plan to fight tech addiction: A piece of paper". MIT Technology Review. Retrieved 2019-11-08.
Jurgenson N. (2013). "The Disconnectionists". The New Inquiry. Retrieved 2018-04-11.
"6 celebrity supporters of digital detox". Time to Log Off. 2016-09-21. Retrieved 2019-11-08.
Przybylski, Andrew K.; Weinstein, Netta (2013). "Can you connect with me now? How the presence of mobile communication technology influences face-to-face conversation quality". Journal of Social and Personal Relationships. 30 (3): 237–246. doi:10.1177/0265407512453827.
Portwood-Stacer, L. (2012). "How we talk about media refusal, part 1: Addiction". flowtv.org. Retrieved 2018-04-10.
Roberts, James A.; David, Meredith E. (2016). "My life has become a major distraction from my cell phone: Partner phubbing and relationship satisfaction among romantic partners". Computers in Human Behavior. 54: 134–141. doi:10.1016/j.chb.2015.07.058. S2CID 13994991.
"Share of U.S. adults using social media, including Facebook, is mostly unchanged since 2018". Pew Research Center. Retrieved 2019-11-08.
Wyatt, S. M.; Oudshoorn, N.; Pinch, T. (2013). "Non-users also matter: The construction of users and non-users of the Internet". Now Users Matter: The Co-construction of Users and Technology: 67–79.
"Why I ditched my smartphone". 2016-08-10. Retrieved 2019-11-08.
Wheeler Tyler. Digital Detox: What to know?// https://www.webmd.com/balance/what-is-digital-detox, 05.05.2023.
Барлыбаева С.Х. Мультимедийная журналистика: проблемы образования. Алматы, Қазақ университеті. 2016.
Данилин А. В., Слюсаренко А. И. ИТ-стратегия // Интернет-Университет информационных технологий, www.intuit.ru.
Зайцева Н.А. Теория поколений: разные мы или одинаковые // Российские регионы: взгляд в будущее. 2015. Т. 2. № 2. С. 220–236.
«Как оседлать единорога? Подрывные инновации, глобальные тренды, риски и окно возможностей для Казахстана» (сборник). Алматы, 2023. – 560 с. – ISBN 978-601-80946-3-7. 560 стр.
Колос Н. В., Ожог С. В., Иовлева О. В. Исследование методических подходов к оценке эффективности ИТ-проектов // Вестник белгородского университета кооперации, экономики и права. 2017.-Вып. 6 (67).
Курпатов А. Гаджеты делают нас глупее, несчастнее и гробят наших детей? URL: https://www.youtube.com/watch?v=bMIE8mfzJ0Y (дата обращения: 14.05.2021).
Кулакова А.Б. Поколение Z: теоретический аспект // Вопросы территориального развития. 2018. 2 (42). С. 1–10.
Курпатов А. Ждет ли нас цифровое слабоумие из-за гаджетов. – https://www.dk.ru/news/237149232
Курпатов А. Псевдодебильность и слабоумие общества. URL: https://www.youtube.com/ watch?v=wGB_z3mt_wI (дата обращения: 14.05.2021).
Лапидус Л.В., Гостилович А.О., Омарова Ш.А. Особенности проникновения цифровых технологий в жизнь поколения Z: ценности, поведенческие паттерны и потребительские привычки интернетпоколения // Государственное управление. 2020. № 83. С. 273. 3.
Лугачев М. И., Скрипкин К. Г. Парадоксы и реальность оценки экономической эффективности информационных систем. Исследования по экономике информационных систем: Материалы научно-практической концеренции «Экономическая эффективность информационных бизнес-систем» / Под ред. М.И.
Лугачева, К.Г. Скрипкина. – М.:Экономический факультет МГУ имени М.В. Ломоносова, 2015 – 248 с.
Мамаева Г. А. Подходы к разработке информационных технологий // Вестник ИНЖЭКОНа. Сер. Экономика. 2007.-Вып. 2 (15).
Мамаева Г. А. Стратегии развития информационных технологий // Современные информационные технологии обработки и зашиты информации. — СПб.: СП6ТИЭУ, 2005.
Нестерова И. Что такое и чем опасен вирус цифрового слабоумия? – https://detdom-vidnoe.ru/for_parents/13153.php
Плотникова М.В. Воздействующий потенциал дискурса «новых медиа» в молодежной среде (на примере социальной сети TikTok) // Вопросы управления. 2021. №2 (69). С. 16-30.
Селиховкин И. Управление ИТ-проектом. Эффективная система «с нуля» в любой организации. СПб., 2010. 90с.
Скрипкин К. Г. Экономический анализ ИТ: выбор модели // Директор информационной службы, #05/2005.
Старкова О. Типы и виды видеороликов [Электронный ресурс]. – URL: http: video.oxtar.ru/tipi-i-vidi-videorolikov/.
Старцев М.В. Дистанционное образование: а где преимущества? // Психолого-педагогический журнал «Гаудеамус». 2020. Т. 19. № 2 (44). С. 99-106. DOI 10.20310/1810-231X-2020-19-2(44)-99-106
Старцев М.В., Джабраилов М.А., Колесникова О.И. Социально-экономические детерминанты трансформации системы образования в России // Психолого-педагогический журнал «Гаудеамус». 2020. Т. 19. № 4 (46). С. 36-43. DOI 10.20310/1810-231X-2020-19-4(46)-36-43.
Текутьева И.А. Жанрово-тематическая классификация видеоблогинга.М.2015.
Шпитцер М. Антимозг: цифровые технологии и мозг / пер. с нем. А.Г. Гришина. М.: АСТ, 2014. 288 с.
Reference
Barlybayeva S.Kh. (2014) Konvergentnaya zhurnalistika – tendentsii vremeni [Convergent journalism – trends of the times]. (In Russian). Kazanskiy (Privolzhskiy) federal'nyy universitet. Materialy 11-y nauchno-prakticheskoy konferentsii, pp. 165-171
Baumer, E. P.; Guha, S.; Quan, E.; Mimno, D.; Gay, G. K. (2015). "Missing photos, suffering withdrawal, or finding freedom? How experiences of social media non-use influence the likelihood of reversion". Social Media+Society. 1 (2): 205630511561485. doi:10.1177/2056305115614851.
"6 celebrity supporters of digital detox". Time to Log Off. 2016-09-21. Retrieved 2019-11-08.
Cherry Kendra, How to do Digital Detox. And why you should try it?// https://www.verywellmind.com/why-and-how-to-do-a-digital-detox-4771321. 31.10.2023.
Digital detox: Media resistance and the promise of authenticity. May 2019. Convergence The International Journal of Research into New Media Technologies 26(17):135485651984732 DOI:10.1177/1354856519847325
"How Technology Impacts Sleep Quality". 21 July 2022.
The Use of Social Media in Children and Adolescents: Scoping Review on the Potential Risks// https://www.mdpi.com/TikTok/children &journal
Jump up to:a b Perrin, A.; Anderson, M. (2019). "Share of U.S. adults using social media, including Facebook, is mostly unchanged since 2018". pewresearch.org. Retrieved 2019-09-26.
Jump up to:a b "How Technology is Hurting Your Eyes - Healthy Living Center - Everyday Health". 15 November 2017.
Jump up to:a b c d e Basu, Tanya. "Google's big plan to fight tech addiction: A piece of paper". MIT Technology Review. Retrieved 2019-11-08.
Jurgenson N. (2013). "The Disconnectionists". The New Inquiry. Retrieved 2018-04-11.
Plotnikova M.V. The influencing potential of the discourse of “new media” among young people (using the example of the social network TikTok) // Management Issues. 2021. No. 2 (69). pp. 16-30.
Portwood-Stacer, L. (2012). "How we talk about media refusal, part 1: Addiction". flowtv.org. Retrieved 2018-04-10.
Przybylski, Andrew K.; Weinstein, Netta (2013). "Can you connect with me now? How the presence of mobile communication technology influences face-to-face conversation quality". Journal of Social and Personal Relationships. 30 (3): 237–246. doi:10.1177/0265407512453827.
Roberts, James A.; David, Meredith E. (2016). "My life has become a major distraction from my cell phone: Partner phubbing and relationship satisfaction among romantic partners". Computers in Human Behavior. 54: 134–141. doi:10.1016/j.chb.2015.07.058. S2CID 13994991.
"Share of U.S. adults using social media, including Facebook, is mostly unchanged since 2018". Pew Research Center. Retrieved 2019-11-08.
Wyatt, S. M.; Oudshoorn, N.; Pinch, T. (2013). "Non-users also matter: The construction of users and non-users of the Internet". Now Users Matter: The Co-construction of Users and Technology: 67–79.
"Why I ditched my smartphone". 2016-08-10. Retrieved 2019-11-08.
Wheeler Tyler. Digital Detox: What to know?// https://www.webmd.com/balance/what-is-digital-detox, 05.05.2023.
Danilin A.V., Slyusarenko A.I. (2005) Arkhitektura i strategiya.-M. [Architecture and strategy.-M]. (In Russian). URL: http://www.Internet University Inform.Technologies.
Zaytseva N.A. (2015) Teoriya pokoleniy: my raznyye ili odinakovyye. Regiony Rossii: vzglyad v budushcheye [Generation theory: mine are different or the same. Regions of Russia: a look into the future]. (In Russian). Vol. 2, pp. 220–236.
Kolos N.V., Ozhog S.V., Iovleva O.V. (2017) Issledovaniye metodicheskikh podkhodov k otsenke effektivnosti IT-proyektov [Research of methodological approaches to assessing the effectiveness of IT projects]. (In Russian). Belgorod-Vestnik Belgorodskogo universiteta kooperatsii, ekonomiki i prava. Vol. 6, no. 3, pp. 46-53.
Kurpatov A. (2020) Delayut li gadzhety nas glupeye, neschastneye i gubyat nashikh detey? [Do gadgets make us dumber, more unhappy and destroy our children?]. URL: https://www.youtube.com/watch?v=bMIE8mfzJ0Y.
Kulakova A.B. (2018) Pokoleniye Z: teoreticheskiy aspekt.Voprosy territorial'nogo razvitiya [Generation Z: theoretical aspect. Issues of territorial development]. (In Russian). URL: https://cyberleninka.ru/article, pp.370-378.
Kurpatov A. (2020) Tsukerberg pobedil Gutenberga. U nas atrofiya kognitivnykh navykov [Zuckerberg beat Gutenberg. We have atrophy of cognitive skills]. URL: https://www.dk.ru/news/ 237131448.
Kurpatov A. Psevdodebil'nost' i slaboumie obshchestva [Pseudo-weakness and dementia of society]. (In Russian). Available at: https://www.youtube.com/watch?v=wGB_z3mt_wI
Kurpatov A. (2021) Psevdosmertnost' i dementsiya obshchestva [Pseudomortality and dementia of society]. (In Russian). URL: https://www.youtube.com/watch?v=wGB_z3mt_wI.
Lapidus L.V., Gostilovich A.O., Omarova SH.A. (2020). Osobennosti proniknoveniya tsifrovykh tekhnologiy v zhizn' pokoleniya Z: tsennosti, povedencheskiye modeli i potrebitel'skiye privychki internet-pokoleniya [Features of the penetration of digital technologies into the life of generation Z: values, given models and consumer habits of the Internet generation]. (In Russian). Moskva-Gosudarstvennoye upravleniye. Vol. 83. pp. 156-173.
Lugachev M.I., Skripkin K.G. (2015). Paradoksy i real'nost' otsenki ekonomicheskoy effektivnosti informatsionnykh sistem. Issledovaniya po ekonomike informatsionnykh sistem: Materialy nauchno-prakticheskoy konferentsii «Ekonomicheskaya effektivnost' informatsionnykh biznes-sistem» [Paradoxes and reality of assessing the economic efficiency of information systems. Research on the economics of information systems: Proceedings of the scientific and practical conference «Economic efficiency of information business systems»]. (In Russian). Moskva-MGU im. M.Lomonosov, no,5, pp. 78-90.
Mamayeva G. A. (2007) Podkhody k razvitiyu informatsionnykh tekhnologiy [Approaches to the development of information technologies]. (In Russian). Moskva-Vestnik INZHEKON, vol. 2, nom 15, pp.21-35.
Mamayeva G. A. (2005) Strategii razvitiya informatsionnykh tekhnologiy. Sovremennyye informatsionnyye tekhnologii obrabotki i zashchity informatsii [Information technology development strategies. Modern information technologies for processing and protecting information]. (In Russian). Saint Petersburg-TEEU, vol.4, pp.33-41.
Narikbi M. (2023) «Kak osedlat’ yedinoroga? Proryvnyye innovatsii, mirovyye tendentsii, riski i okno vozmozhnostey dlya Kazakhstana» [How to ride a unicorn? Breakthrough innovations, global trends, risks and window of opportunity for Kazakhstan]. (In Russian). Almaty, ISBN 978-601-80946-3-7. pp. 125-135.
Plotnikova M.V. (2021) Vozdeystvuyushchiy potentsial diskursa «novykh media» sredi molodezhi (na primere sotsial'noy seti TikTok) [The influencing potential of the discourse of “new media” among young people (using the example of the social network TikTok)]. (In Russian). Moskva-Voprosy upravleniya. No. 2, pp. 16-30.
Selikhovkin I. (2010) Upravleniye IT-proyektami. Effektivnaya sistema s nulya v lyuboy organizatsii [IT project management. An effective system from scratch in any organization]. SPb., vol. 1, pp. 90-106.
Skripkin K. G. (2005) Ekonomicheskiy analiz IT: vybor modeli [Economic analysis of IT: choosing a model]. (In Russian). Vol. 5, pp. 28-45.
Startsev M.V. (2020) Distantsionnoye obrazovaniye: v chem preimushchestva? [Distance education: what are the advantages?]. (In Russian). Moskva-Zhurnal «Gaudeamus», vol. 19, no. 2, pp. 99-106. DOI 10.20310/1810-231X-2020-19-2(44)-99-106
Startsev M.V., Dzhabrailov M.A., Kolesnikova O.I. (2020) Sotsial'no-ekonomicheskiye determinanty transformatsii sistemy obrazovaniya v Rossii [Socio-economic determinants of transformation of the education system in Russia]. (In Russian). Moskva-Zhurnal «Gaudeamus», vol. 19, no. 4 (46), pp. 36-43. DOI 10.20310/1810-231X-2020-19-4(46)-36-43.
Tekut'yeva I.A. (2015) Zhanrovaya i tematicheskaya klassifikatsiya videoblogerov [Genre and thematic classification of video bloggers]. (In Russian). URL: https://cyberleninka.ru/article, pp.107-112.
Spittser M. (2014) Antimozg: tsifrovyye tekhnologii i mozg [Antibrain: digital technologies and brain / trans. with him]. (In Russian). Moskva-AST, vol 2, pp. 93-106.
