1941 жылы 316-атқыштар дивизиясы штабының ұжымдық портретін қалпына келтірудің ақпараттық ресурстары
DOI:
https://doi.org/10.26577/HJ.2021.v60.i2.07Аннотация
Мақалада 1941 жылы Мәскеу түбіндегі шайқаста 316-атқыштар дивизиясының бірінші құрамының штабының қызметкерлері туралы автордың іздеу жұмыстары сипатталған. Мақсаты: 2017 жылы Ресей мен Қазақстанның ашық мұрағаттары негізінде 1941 жылғы штабтық қызмет- керлердің сауалнамалық деректеріне талдау жасау.
Әдістері: салыстырмалы-тарихи зерттеудің әдіснамасы, социологиялық зерттеудің әдісна- масы мен техникасы, салыстырмалы-тарихи әдіс және статистикалық деректерді талдау және т.б. пәнаралық әдіснаманың, контент-талдаудың және құжаттарды сапалы талдаудың артық- шылықтарын пайдалану. Зерттеушілер үшін жақында ғана табылған деректерді зерттеу негізінде ХХ және ХХІ ғасырдың басында айтылған пікірлерді жоққа шығаратын бірқатар маңызды тұжырымдар жасалды. Штаб құрамында еліміздің 6 ұлт өкілі болды. Штабтың төрттен бір бөлігі партиядан тыс адамдар болды. Штабта жоғары, орта-техникалық және орта білімі бар командирлердің 77,8% жұмыс істеді. Штаб қызметкерлерінің 54,2%-ында әскери білім болған жоқ, сондықтан дивизия милиция деп аталды. Дивизия мәскеулік шайқастың шабуылдау операциялары үшін плацдарм ретінде қызмет етті, жауды Астанадан жүздеген шақырымға ығыстырды.
Зерттеудің практикалық маңыздылығы оның нәтижелерін саясаттанушылардың мәдениет пен тарих саласында қолдануы болып табылады. Журналистер мен PR-мамандарға мұрағат материалдарын іздеу және оны талдау негізінде тақырыптарды қалай жариялау керектігі туралы кеңестер мен ұсыныстар берілді.
Материалдар ХХ ғасыр тарихы, журналистика және жұртшылықпен байланыс және басқа да әлеуметтік-гуманитарлық пәндер оқу құралдары мен оқулықтарына енгізілуі мүмкін.
Түйін сөздер: 316-атқыштар дивизиясы, Ресей Қорғаныс министрлігінің Орталық мұрағаты, Қазақстан Республикасының Орталық мұрағаты, журналистер, мұрағаттардағы жұмысты медиада жария ету.
Библиографиялық сілтемелер
Григорьев В.К., Ахметова Л.С. Яростный 1941. Размышления историков. – Алматы, 2011. – 384 с. ISBN 978-601-247- 167-0; Григорьев В.К., Ахметова Л.С. Панфиловцы: 60 дней подвига, ставших легендой. – Алматы, 2013. – 280 с. ISBN 978- 601-247-965-2; Ахметова Л.С. Панфиловцы: наша гордость, наша слава. – Алматы, 2020. ‒ 724 с. ISBN 978-601-7419-20-2
Бек А. Волоколамское шоссе. – Алматы, 2019. ISBN 978-601-80498-4-2; Момыш-улы Б. Генерал Панфилов. – А-А., 1963.
-132 с.; Нищук Н.Дорогой бессмертия. – Фрунзе. 1988; Славный путь Панфиловской дивизии. – Бишкек, 2015. ISBN 978- 9967-33-069-6; Селиванов Ф. Панфиловцы. – М.: Полит. литература. – 1959. – 142 с.; Снегин Д. На дальних подступах. – А-А, 1948; Трефилов А. У ворот Москвы. – А-А, 1982; Усенов А., Еникеев С., Дордий Т. Строки огненной летописи (Указатель литературы о панфиловцах 316 сд). – А-А., 1989. – 72 с.; Усенов А., Трефилов А. Мы – из Панфиловской. – А-А., ‒ 1991. – 224 с.
Фон Бок, Федор. Я стоял у ворот Москвы. Военный дневник командующего группой армий «Центр». – М., 2011. – 512 с. ISBN 978-5-699-53085-4; Гальдер Ф. Военный дневник. 1941-1942. – М., 2012-704 с. ISBN 978-5-271-41037-6; Rodric
Braithwaite; Moscow 1941; Vintage Books, New York, 2007; p. 298; Oleg Borisov, Boris Koloskov. Soviet-Chinese relations, 1945—1970; Indiana University Press (1975). ISBN 9780253354105. pp. 163—164; Toni Nelles. Zeittafel zur Militärgeschichte der Deutschen Demokratischen Republik, 1949 bis 1968; Deutscher Militärverlag (1969). OCLC 4984029. p. 204; Klaus Froh. Chronik der NVA, der Grenztruppen und der Zivilverteidigung der DDR 1956-1990. Köster (2010). ISBN 9783895747458. p. 140; Рейнгард К. Поворот под Москвой. Крах гитлеровской стратегии зимой 1941/1942 года. – М., 1980; Харт Б.Л. Битвы Третьего Рейха. Воспоминания высших чинов генералитета нацистской Германии. – М., 2000; Хаупт В. Битва за Москву. – Первое решающее сражение Второй мировой. 1941-1942. –М., 2010.‒ 220 с. ISBN 978-5-227-02169-4
ЦАМО РФ, ф.8 гвсд, оп.2, д.14, лл. 1-9; ф.8 гвсд, оп.2, д.5, лл. 1-8. ЦАМО РФ, ф.8 гвсд, оп.2, д.5, лл. 7об. -8.
ЦАМО РФ, ф.8 гвсд, оп.2, д.14, лл. 1-9. Подсчеты произведены автором. ЦАМО РФ, ф.8 гвсд, оп.2, д.5, лл. 1-8. Подсчеты произведены автором.
Центральный Государственный Архив Республики Казахстан (ЦГА РК), фонд Б. Момыш-улы, ф. 1432, оп.1, д. 5, лл.7- 8,112: Снегин Д. На дальних подступах. Собрание сочинений, том 5. – Алма-Ата, 1983. – 575 с. /97/
Наумов Н.Ф. В заснеженных полях Подмосковья. – Жуковский: Кучково поле. 2006. – 412. /215/
Фон Бок, Федор. Я стоял у ворот Москвы. Военный дневник командующего группой армий «Центр». – М., 2011. – 512 с. ISBN 978-5-699-53085-4; Гальдер Ф. Военный дневник. 1941-1942. – М., 2012-704 с. ISBN 978-5-271-41037-6; Хаупт В.
Битва за Москву. – Первое решающее сражение Второй мировой. 1941-1942. –М., 2010.‒ 220 с. ISBN 978-5-227-02169-4 ЦАМО РФ, ф. 1063, оп.1, д. 4, л. 1-3.
ЦАМО РФ, ф.1063, оп.1, д. 4, л. 4.
Трефилов А. У ворот Москвы. – Алма-Ата: Казахстан. – 1982. -136 с. /7/.
Хаупт В. Битва за Москву. – Первое решающее сражение Второй мировой. 1941-1942. –М., 2010.‒ 220 с. /160-161/. ISBN 978-5-227-02169-4
Таблицы 1-9 составлены автором по материалам данных ЦАМО РФ, ф.8 гвсд, оп.2, д.14, лл. 1-9; ф.8 гвсд, оп.2, д.5, лл. 1-8. ЦАМО РФ, ф. 8 гвсд, оп.2, д.14, лл. 7 об. – 8.
ЦАМО РФ, ф. 8 гвсд, оп.2, д.14, лл. 2 об. – 3.
ЦАМО РФ, ф. 8 гвсд, оп.2, д.14, лл. 3 об. – 4.
ЦАМО РФ, ф. 8 гвсд, оп.2, д.14, лл. 5 об. – 6.
ЦАМО РФ, ф. 8 гвсд, оп.2, д.14, лл. 3 об. – 4.
Таблица 10 составлена автором по материалам ЦАМО РФ, ф.8 гвсд, оп.8, д.84, лл. 12, 19, 23, 33, 34, 42, 42а.
References
Grigoriev V. K., Akhmetova L. S. Yarostniy 1941. Razmishleniya Istorikov (Fierce 1941. Reflections of historians). ‒ Almaty, 2011. ‒ 384 p., ISBN 978-601-247-167-0; Grigoriev V. K., Akhmetova L. S. Panfilovtsy. 60 dney podviga, stavshih legendoi (Pan- filov men: 60 days of feat, which became a legend). ‒ Almaty, 2013. ‒ 280 p., ISBN 978-601-247-965-2; Akhmetova L. S. Pan- filovtsy: nashi gordost, nashi slava (Panfilov’s men: our pride, our glory). ‒ Almaty, 2020. 724 pages, ISBN 978-601-7419-20-2.
Bek A. Volokolamskoe shosse (Volokolamsk highway). ‒ M., 1943, ISBN 978-601-80498-4-2; Momysh-uli B. General Pan- filov. ‒ A-A, 1963. -132 p.; Nishchuk N. Dorogoi bessmertiya (Road to immortality). ‒ Frunze. 1988; Slavniy put Panfilovskoy divizii (The glorious path of the Panfilov division). ‒ Bishkek, 2015, ISBN 978-9967-33-069-6; Selivanov F. Panfilovtsy. ‒ M.: Polit. literature. ‒ 1959. ‒ 142 p.; Snegin D. Na dalnih podstupah (On the far approaches). ‒ A-A, 1948; Trefilov A. U vorot Moskvi (At the gates of Moscow). ‒ A-A, 1982; Usenov A., Enikeev S., Dordiy T. Stroki ognennoy letopisi (Lines of the Fire Record) (Index of Literature on Panfilov 316th RD). ‒ A-A, 1989. ‒ 72 p.; Usenov A., Trefilov A. Mi iz Panfilovskoy divizii (We are from Panfilov’s division). ‒ A-A, ‒ 1991. ‒ 224 p.
Von Bock, Fedor. I was standing at the gates of Moscow. Military diary of the commander of the army group «Center» ‒ M., 2011. ‒ 512 p., ISBN 978-5-699-53085-4; Halder F. War diary. 1941-1942. ‒ M., 2012-704 p., ISBN 978-5-271-41037-6; Rodric
Braithwaite; Moscow 1941; Vintage Books, New York, 2007, p. 298; Oleg Borisov, Boris Koloskov. Soviet-Chinese relations, 1945—1970; Indiana University Press (1975). ISBN 9780253354105. pp. 163—164; Toni Nelles. Zeittafel zur Militärgeschichte der Deutschen Demokratischen Republik, 1949 bis 1968; Deutscher Militärverlag (1969). OCLC 4984029. p. 204; Klaus Froh. Chronik der NVA, der Grenztruppen und der Zivilverteidigung der DDR 1956-1990. Köster (2010). ISBN 9783895747458. p. 140; Reinhard
K. Turn near Moscow. The collapse of Hitler’s strategy in the winter of 1941/1942. ‒ M., 1980; Hart B. L. Battle of the Third Reich. Memoirs of the highest ranks of the general of Nazi Germany. ‒ M., 2000; Haupt V. Battle for Moscow. ‒ The first decisive battle of World War II. 1941-1942. -M., 2010. ‒ 220 p., ISBN 978-5-227-02169-4.
CAMD of RF, f.8 Guards rifle division, inventory 2, case 14, p. 1-9; f.8 Guards rifle division, inventory 2, case 5, p. 1-8. CAMD of RF, f.8 Guards rifle division, inventory 2, case 5, p. 7.-8.
CAMD of RF, f.8 Guards rifle division, inventory 2, case 14, p. 1-9. The author made the calculations. CAMD of RF, f.8 Guards rifle division, inventory 2, case 5, p. 1-8. The author made the calculations.
Central State Archive of the Republic of Kazakhstan (CSA of RK), B. Momysh-uli Foundation, f. 1432, inventory 1, case 5, p.7-8., Snegin D. On the far approaches. Collected works, volume 5. ‒ Alma-Ata, 1983. ‒ 575 p. /97/
Naumov N.F. In the snowy fields of the Moscow region. ‒ Zhukovsky: Kuchkovo field. 2006. – 412. /215/
Von Bock, Fedor. I was standing at the gates of Moscow. Military diary of the commander of the army group «Center.» ‒ M., 2011. ‒ 512 p. ISBN 978-5-699-53085-4; Halder F. War diary. 1941-1942. ‒ M., 2012-704 p., ISBN 978-5-271-41037-6; Haupt V.
Battle for Moscow. ‒ The first decisive battle of World War II. 1941-1942. -M., 2010. ‒ 220 p., ISBN 978-5-227-02169-4 CAMD of RF, f. 1063, inventory 1, case 4, p. 1-3.
CAMD of RF, f.1063, inventory 1, case 4, p. 4.
Trefilov A. U vorot Moskvi (At the gates of Moscow). ‒ Alma-Ata: Kazakhstan. ‒ 1982. -136 p./7/.
Haupt V. Battle for Moscow. ‒ The first decisive battle of World War II. 1941-1942. -M., 2010. ‒ 220 p. /160-161/. ISBN 978-
5-227-02169-4
Tables 1-9 were compiled by the author based on the materials of the data of the CAMD RF, f.8 Guards rifle division, inventory 2, case 14, p. 1-9; f.8 Guards rifle division, inventory 2, case 5, p. 1-8.
CAMD of RF, f.8 Guards rifle division, inventory 2, case 5, p. 7.-8. CAMD of RF, f.8 Guards rifle division, inventory 2, case 5, p. 2.-3. CAMD of RF, f.8 Guards rifle division, inventory 2, case 5, p. 3.-4. CAMD of RF, f.8 Guards rifle division, inventory 2, case 5, p. 5.-6. CAMD of RF, f.8 Guards rifle division, inventory 2, case 5, p. 3.-4.
Table 10 is compiled by the author based on the materials of the CAMD RF, f.8 Guards rifle division, inventory 8, case 84, p.
12, 19, 23, 33, 34, 42, 42 a.