Публицистикалық дискурс және әлеуметтік- коммуникативтік арақатынас
DOI:
https://doi.org/10.26577/HJ.2021.v61.i3.03Аннотация
Мақалада пәнаралық бағыт алып отырған дискурс теориясының қолданысы, публицистикалық дискурстың қызметі, дискурс дефиницалары, әлеуметтік-мәдени контекстегі коммуникация мәселелері қарастырылады. Тілдік қарым-қатынастың концепциясын жан-жақты зерттеу мен жаңа қырынан тануда дискурс терминінің қолданысы бүгінгі ғылымға серпінді өзгерістер алып келуде. Осындай жаңа деңгейдегі ізденістердің қатарынан орын алып отырған дискурс тақырыбы ауқымы кең, әрі күрделі құрылым ретінде қарастырылады. Сондай-ақ дискурстың жекелеген ерекшеліктерін тануда публицистикалық дискурс қолданысы зерттеу нысанына алынды.
Публицистикалық дискурстың телевизиялық дискурс,газет дискурсы, медиадискурс, БАҚ дискурсы сынды түрлі аспектілерде теориялық әрі тәжірибелік негізде қарастырылуы мен қажеттілігіне назар аударылды.
Ұсынылып отырған мақаланың мақсаты – публицистикалық дискурста әлеуметпен өзара қарым-қатынас орната отырып, адресант пен адресат арасындағы байланысты жаңа парадигмалық үлгіде жүзеге асыру әдістерінің маңыздылығын көрсету. Институционалды дискурсты ұйымдастыруда кәсіби және этникалық факторларды да тізбектей бірізді жүргізіп отыру тәжірбиелік тұрғыдан маңыздылығын арттыра түседі.
Зерттеу барысында публицистикалық дискурстағы дискурс категориясының жіктемесі ұсынылды, публицистикалық дискурстың коммуникативтік кеңістікте орналасуы көрсетілді. Теледидар мен радио, газет дискурсының өзара артықшылықтары мен кемшін тұстары арқылы әлеуметтік-коммуникативтік арақатынас кеңістігінде орналасуы сараланды.
Публицистикалық дискурста коммуникативтік стратегия мен тактиканы қолдана отырып адресатпен сәтті байланыс орнату арқылы патриоттық идеясын жүзеге асыру әдіснамалық негіздері ретінде танылады. Адами факторларды негізге ала отырып қоршаған ортаның тілдік санасы, аялық білімін тануда публицистикалық дискурс тұрғысынан зерттеулер жүргізу қажеттілігі зор.
Мақала дискурстық зерттеулермен айналысатын ғылымдар үшін маңызды болмақ.
Түйін сөздер:Дискурс,публицистикалық дискурс, әлеуметтік-коммуникативтік арақатынас, теле-радио дискурс, газет дискурсы
Библиографиялық сілтемелер
Егорова С. А. Спортивный газетно-публицистический дискурс: коммуникативные
стратегии и тактики / диссертация на соискание ученой степени кандидата филологический наук. – Страврополь, 2021. – 161 с.
Johan N. Linguistic diversity in space and time.– Chicago: University of Chicago Press,1992.
– 352 p.
Кубрякова Е. С. Краткий словарь когнитивных терминов. – Москва,1997. – 245с.
Кондратьев Э.В., Абрамов Р.Н. Связи с общественностью. – Москва: Академический проект, 2005. – 432 с.
Қанабекова М. Қазақ тілінің стилистикалық негіздері. –Алматы: Қыздар университеті, 2013. – 203 б.
Ларина Е. Г. Лингвопрагматические особенности ток-шоу как жанра телевизионного дискурса: на материале американских телевизионных программ. – Москва, 2004. – 171с.
Langacker R.W. Cognitive grammar. – Oxford University press, 2008 –573 c.
Mey J.L. Pragmatics: An introduction.—Oxford,Cambridge,1993. – 357 p.
Макаров М. Л. Основы теории дискурса. – Москва: Гнозис, 2003. – 280 с.
Нестерова Н. Г. Феномен радиодискурса: современные дискурсивные практики /
автореферат на соискание ученой степени доктора филологических наук. – Томск, 2016.
– 44 с.
Олянич А.В. Презентационная теория дискурса . – Москва: Гнозис, 2007. – 408 с.
Searle J.R. Conversation.– Amsterdam, 1992.–160 p.
Hoey M. The place of clause relational analysis in linguistic description // English Language Research Journal. – 1983/4. – Vol. 4. P. –132.
Хабермас Ю. Лингвистика текста. – Москва, 2000. – 235 с.
References:
Egorova S.A. (2021) Sportivnyi gazetno-publisisticheski diskurs: komunikativnye strategii i taktiki / disertasia na soiskanie uchenoi stepeni kandidata filologicheski nauk. [Sports newspaper-journalistic discourse: communicative strategies and tactics/ dissertation for the degree of candidate of philological sciences]. – Stravropol, – 161 p.
Hoey M. (1983) The place of clause relational analysis in linguistic description // English Language Research Journal. – 4. – Vol. 4. P. –132.
Habermas Yu. (2000) Linguistics of the text [Linguistics in the text].– Moscow,. – 235 p.
Johan N. (1992) Linguistic diversity in space and time.– Chicago: University of Chicago Press.
– 352 p.
Kubryakova E.S. (1997) Kratki slovär kognitivnyh terminov [A short dictionary of cognitive terms].– Moscow. – 245c.
Kanabekova M. (2013) Kazakh tilinin stylistics [Basics of stylistics of the Kazakh language]. – Almaty:Women’s University. – 2013 p.
Kondratiev E.V., AbramovR.N. (2005) Publicas rationes [Public relations]. – Moscow: Academic project. – 432 p.
Larina E.G. (2004) Lingvopragmaticheskie osobenosti tok-şou kak janra televizionnogo diskursa: na materiale amerikanskih televizionnyh program [Linguistic-pragmatic features of talk shows as a genre of television discourse: on the material of American television programs]. – Moscow. – 171p.
Langacker R.W. (2008) Cognitive grammar. – Oxford University press. –573 c.
Mey J.L. (1993) Pragmatics: An introduction.—Oxford,Cambridge. – 357 p.
Makarov M.L.(2003) Fundamenta Disputatio Theoria [Fundamentals of discourse theory]. – Moscow:Gnozis. – 280p.
Nesterova N.G. (2016) Fenomen radiodiskursa: sovremennyye diskursivnyye praktiki / avtoreferat na soiskaniye uchenoy stepeni doktora filologicheskikh nauk [The phenomenon of radio discourse: modern discursive practices./ author’s abstract in search of the degree of Doctor of Philological Sciences]. – Tomsk. – 44p.
Olyanich A.V. (2007) Exhibitio sermonis theoria [Presentation theory of discourse]. – Moscow: Gnozis. – 408 p.
Searle J.R. (1992) Conversation.– Amsterdam. –160 p.
Van Dyke T. (2013) Diskurs i vläst reprezentasia dominirovania v iazyke i komunikasii [Discourse and power representation of dominance in language and communication. Per. with ang]. – Moscow: Librikom. – 337 p.
