COVID-19 пандемиясы кезеңінде қоғамның сапалы ақпарат алуға сұраныстарын зерттеу, талдау және бағалау
DOI:
https://doi.org/10.26577/HJ.2022.v63.i1.01Аннотация
Мақала сандық БАҚ және әлеуметтік медиа мониторингі негізінде инфодемия мәселелерін анықтауға арналған. Бұл зерттеу COVID-19 пандемия кезеңіндегі инфодемияның анықталған көрінісі негізінде қоғамның сапалы ақпарат алуға және ақпараттық-медиа сауаттылықты дамытуға деген қажеттіліктерін анықтауға бағытталған коммуникациялық стратегияны әзірлеуді көздейді. Инфодемия – жалпы әлемдік ауқымдағы және маңызы бар проблема, әсіресе Қазақстанға қауіп төндіреді.
Зерттеудің мақсаты – Қазақстанның медиакоммуникациясы және журналистикасы саласында инфодемияның алдын алу үшін ақпараттық ресурстар құру; COVID-19 пандемиясы кезеңінде қоғамның сапалы хабардар етуге сұраныстарын зерттеу, талдау және бағалау; сандық БАҚ және әлеуметтік медиа мониторингі негізінде инфодемия проблемасын анықтау.
Жұмыстың ғылыми жаңалығы мен маңыздылығы медиакоммуникация және Қазақстан журналистикасы саласындағы инфодемияның алдын алу үшін ақпараттық ресурстарды құрудың өзекті аспектілерінен тұрады. Инфодемия, ақпараттық қауіпсіздік саласындағы зерттеулер, негізгі теориялық мәселелер мен гипотезалар, медиа және коммуникация саласында маңызды болып табылатын зерттеу стратегиясы мен тәсілдері егжей-тегжейлі қарастырылады.
Мақаланы жазу кезінде әлеуметтік зерттеулердің қолданбалы әдістері пайдаланылды. Сандық және сапалық зерттеулер, атап айтқанда, сауалнама, отандық, батыс және Ресей зерттеушілерінің жұмыстарына сараптамалық талдау, жіктеу зерттеудің әдіснамалық негізінде жасалды. Зерттеу нәтижелерінің мемлекеттің саяси жүйесінде ақпараттық-коммуникациялық процестерді жүзеге асыруда үлкен практикалық маңызы бар.
Мақалада Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі Ғылым комитетінің AP09562324 ЖТН «Әлеуметтік медиабілім саласындағы инфодемияның алдын алу бойынша ақпараттық ресурстарды әзірлеу» тақырыбы бойынша зерттеу нәтижелері ұсынылған.
Қолдану саласы: медиа және коммуникация, денсаулық сақтау, әлеуметтану және т. б. Жүргізілген зерттеудің құндылығы Қазақстанның медиакеңістігінде инфодемияның алдын алу және ұлттық журналистика мен коммуникациялардың, оның ішінде дағдарыстық коммуникациялардың сапасын күшейту үшін ақпараттық-әдістемелік ресурстар әзірлеу болып табылады.
Практикалық маңыздылығы Қазақстанда коммуникация бойынша құзыретті мамандар мен журналистерді даярлаудың жаңа тәсілдерін әзірлеумен айқындалады.
Түйін сөздер: инфодемия, пандемия, медиакоммуникация, журналистика, алдын алу, COVID-19, ақпараттық-медиа сауаттылық.
Библиографиялық сілтемелер
2.Akhmetzharov S. Novym vyzovom dlya Kazahstana stanovitsya «infodemiya».["Infodemic" becomes a new challenge for Kazakhstan]. – URL: https://kazpravda.kz/news/obshchestvo/novim-vizovom-dlya-kazahstana-stanovitsya-infodemiya--ekspert-kisi-pro-sluhi-o-koronaviruse (date of reference: 26.10.2021).
3.Ashimova А., Sultanbayeva G., Kendirbai G., Kertayev R., Lozhnikova O. Gender division and television consumption in Kazakhstan // Journal of Applied Journalism and Media Studies. – URL: https://www.ingentaconnect.com/content/intellect/ajms/pre-prints/content-ajms_ intellect_00064 (date of reference: 23.10.2021).
4.COVID-19 Emergency Committee highlights need for response efforts over long term https://www.who.int/news/item/01-08-2020-covid-19-emergency-committee-highlights-need-for-response-efforts-over-long-term (date of reference: 27.10.2021).
5.Department of Global Communications. Cybercrime and the spread of misinformation during the COVID-19 pandemic. – URL: https://www.un.org/ru/coronavirus/un-tackling-%E2%80%98infodemic%E2%80%99-misinformation-and-cybercrime-covid-19 (date of reference: 23.10.2021).
6.Dufyy A., Tandoc E.C., Too good to be true, too good not to share: the social utility of fake news // Information, Communication & Society. – 2018. – № 23(130). - P. 1965-1979.
7.Dulambaeva R., Marmontova T. The image of a strong social state in the media \\ Kazakhstan and Covid-19: Media, culture, politics. Almaty: DELUXE Printer Publishing House, 2021. Р. 14-30.
8.Kydyrbaev O. Influence of the information policy of the Ministry of Health of the Republic of Kazakhstan during the COVID-19 pandemic on the spread of coronavirus infection in Shymkent \\ Kazakhstan and Covid-19: Media, culture, politics. Almaty: DELUXE Printer Publishing House, 2021. Р. 30-45.
9.Kuzekbai A. Kogda ozhidat vtoruyu volnu koronavirusa v Kazahstane: prognoz Minzdrava. [When to expect the second wave of coronavirus in Kazakhstan - the forecast of the Ministry of Health] – URL: - https://www.kazinform.ru/ru/kogda-ozhidat-vtoruyu-volnu-koronavirusa-v-kazahstane-prognoz-minzdrava_a3693076 (date of reference: 27.10.2021).
10.Markabayeva G.T., Zhusupova A., Sultanbaevа G.S. Eldің imidzhіn қalyptastyrudaғy әleumettіk aқparattyң rөlі: salystyrmaly taldau (Қazaқstan, Resey zhәne Zhaponiya elderі mysalynda) [The role of social information in the formation of the country's image: a comparative analysis (on the example of Kazakhstan, Russia and Japan)]. // Bulletin of ENU. Journalistic series. - 2021, -№2(135) -Р. 20-26.
11.Steve G., Sundetbay S.K., Sultanbaeva G.S. Problems of research of information and communicative processes in political sphere // Herald of journalism. – 2021. - № 1(59). – Р. 44-60.
12.Tandoc E.C. Jr., Lim Z.W., Ling R. A typology of scholarly definitions // Digital Journalism. -2017. – N 6(2). –P.137-153.
13.Tandoc E.C. Jr, Darren L., Ling R. Diffusion of disinformation: How social media users respond to fake news and why // Journalism. – 2019. – N 21(3). - P. 381-398.
14.Tandoc E.C. Jr, Jenkins J., Craft S. Fake News as a Critical Incident in Journalism // Journalism Practice Volume. – 2019. - № 13(6). – P. 673-689.
15.Tandoc E.C. Jr. Tell Me Who Your Sources Are. Perceptions of news credibility on social media // Journalism Practice. 2019. - № 13(2). - P. 178-190.
16.Tandoc E.C. Jr., Ling R., Westlund O. Audiences’ acts of authentication in the age of fake news: A conceptual framework // New Media & Society. – 20(8). – P. 2745-2763.
17.Tandoc E.C. Jr., Ferrucci P., Duffy M. Facebook use, envy, and depression among college students: Is facebooking depressing? // Computers in Human Behavior. – 2015. - № 43, P. - 139-146.
18.The website of the Ministry of Health of the Republic of Kazakhstan. – URL: https://www.coronavirus2020.kz/ (date of reference: 26.10.2021).
19.UN Secretary General António Guterres. We all need to learn serious lessons from this crisis – URL: https://www.un.org/ru/coronavirus/scale-investment-universal-health-coverage-and-stronger-health-systems (date of reference: 27.10.2021).
20.Zhusupbek G. Materials about the COVID-19 petition in the English-language media in Kazakhstan: Is it to create a perfect facade or to rely on facts? \\ Kazakhstan and Covid-19: Media, culture, politics. Almaty: DELUXE Printer Publishing House, 2021. P. 110-136.
21.Voroshilova N. Frames on anti-Kovid measures in the regional media during the pandemic of COVID-19 (with the example of media resources in Atyrau and Pavlodar regions) \\ Kazakhstan and Covid-19: Media, culture, politics. Almaty: DELUXE Printer Publishing House, 2021. Р. 45-66.
22.World Health Organization Global Website. 1st WHO Infodemiology Conference – URL: https://www.who.int/ru/news-room/events/detail/2020/06/30/default-calendar/1st-who-infodemiology-conference (date of reference: 27.10.2020).
