Әлеуметтік медианың жастар белсенділігіне әсері
DOI:
https://doi.org/10.26577/HJ.2022.v63.i1.06Аннотация
Мақалада жеке тұлғаны тәрбиелеуде әлеуметтік желілерді пайдалану мәселелері және олардың жастардың әлеуметтік белсенділігін өсірудегі ықпалы қарастырылған. Ақпарат алмасудың түрлі формалары мен олардың тиімділігі (ашық немесе жасырын) бағаланады.
Мақаланың мақсаты – ғаламдық ақпарат кеңістігінде миллиардтаған қолданушыларды қамтитын әлеуметтік медианың жастардың азаматтық белсенділігіне әсер-ықпалын зерттеу. Әлеуметтік желілерде пікірлерін жариялау формалары арқылы жастардың нақты қоғамдық істерге қатысу бейімін анықтау.
Зерттеу жұмысының құндылығына әлеуметтік медианың жеке тұлғаның дүниетанымын, өмірлік құндылықтары мен мүдделерін өзгертуге, жаңа бағыттар ұсынуға, көзқарастар мен дағдыларды қалыптастыруға қаншалықты қабілетті екенін анықтауды жатқызамыз.
Зерттеудің эмпирикалық негізін автордың желідегі және өмірдегі жастар белсенділігін салыстырмалы талдауы құрады. Сонымен бірге, қазақстандық саясаткерлердің, қоғам қайраткерлерінің, бизнес және мәдениет өкілдерінің VK, Instagram, Facebook,Youtube және Twitter сияқты әлеуметтік желілердегі аккаунттары сарапталды, олардың жазбаларына мазмұндық талдау жасалды.
Білім алушылар арасында мақала авторы жүргізген сауалнама нәтижесі де зерттеу еңбегінде қолданылды. Маңызды қоғамдық оқиғалардың жастардың белсенділігіне әсер ету дәрежесін анықтауды мақсат еткен эксперименталды сауалнама күтпеген нәтиже берді. Мазмұны мен іске асыру формасы жақсы ойластырылған онлайн үндеулер жастардың шынайы қоғамдық өмірде белсенді болуына көмектесетіні анықталды.
Зерттеудің негізгі нәтижелері келесі заңдылықтарды анықтауға көмектесті: әлеуметтік желілерде өз пікірлерін жария және ашық орналастыратын адамдар қоғамдық акцияларға нақты іс-әрекеттермен қолдау көрсетуге көбірек бейім болады. Керісінше, әлеуметтік пайдалы іс-шараларға анонимді қолдау көрсететін адамдарда нақты әрекеттерге деген бейілділігі төмен болады.
Мақаланың қорытындысында мынандай пайымдаулар жасалды: жастардың әлеуметтік белсенділігі белгілі бір адамға ғана бағытталмай, мемлекет пен қоғам мүддесіне де қызмет етуі тиіс. Жалпы алғанда интернет пен виртуалды қауымдастықтар қоғамдық және жастардың әлеуметтік мәселелерін шешуде оң рөл атқарады.
Түйінді сөздер: әлеуметтік медиа, слактивизм, желідегі белсенділік, жастар, саясат.
Библиографиялық сілтемелер
2. Beamish, A. (1995). Communities online: community-based computer networks / A.Beamish // Unpublished Masters thesis Ph.D. Dissertation, Massachusetts Institute of Technology, 1995. – p.163-170.
3. Campanelli, V. (2010). Web Aesthetics: How Digital Media Affect Culture and Society. / Amsterdam: Institute of Network Cultures, 2010. – p.274.ISBN 9789056627706
4. Castells, M. (2010, second edition). End of Millennium, The Information Age: Economy, Society and Culture. / Oxford, UK: Wiley-Blackwell. – p.488. ISBN 978-1405196888.
5. Kim, A.J. (2000). Community Building on the Web: Secret Strategies for Successful Online Communities / A.J.Kim. – Berkeley: Peachpit Press, 2000. – 360 p.
6. Lovink, G. (2015). The World Beyond Facebook // Continuous Education: 21st Century. 2015. No. 2(10). – p.1-10.
7. Matyasik, M. (2014). Secure sustainable development: Impact of social media on political and social crises. Journal of Security and Sustainability Issues, 4(1), 5–16. https://doi.org/10.9770/jssi.2014.4.1(1)
8. Montgomery K., Gottlieb-Robles B., Larson G.O. (2004). Youth as E-Citizens: Engaging the Digital Generation / American University. School of Communication: Center for Social Media, 2004. – p.155. https://civicyouth.org/PopUps/YouthasECitizens.pdf
9. Moreno, I.L. (2004). Sociometry: Experimental Method and the Science of Society / M., 2004. – 320 p.
10. Morozov, Evgeny. (2012). Net Delusion: The Dark Side of Internet Freedom / NewYork: PublicAffairs, 2012. – p.449. ISBN 1610391063
11. Sisulak, S. (2017). Userfocus – tool for criminality control of social networks at both the local and international level, Entrepreneurship and Sustainability Issues 5(2): 297-314. http://doi.org/10.9770/jesi.2017.5.2(10)
12. Tilley, C.M., Bruce, C.S., Hallam, G., Hills, A.P. (2006). A model for the development of virtual communities for people with long-term, severe physical disabilities (Электронныйресурс) / C.M.Tilley, C.S.Bruce, G.Hallam, A.P.Hills // Information Research: freely available, international, scholarly journal. – 2006. Vol.11. – №3. Режим доступа: http://informationr.net/ir/ll-3/paper253.html
13. Wellman, B., Hampton, K. (2003). Neighboring in Netville: How the Internet Supports Community and Social Capital in a Wired Suburb / B.Wellman, K.Hampton // City & Community. – Hoboken: Wiley-Blackwell, 2003. – Vol.2: Issue 4. – p.279-311.
14. Wenger, E. (2008). Communities of Practice. Learning, meaning and identify / E.Wenger. – Cambridge: Cambridge Univ. Press, 2008. – 318 p.
15. Yessenbekova, U. M. (2018a). Television in the development of information society culture in Kazakhstan. // Media Watch. – Volume 9, Number 3. – 2018. – pp.411-417.
16. Yessenbekova, U. M. (2018b). Transformation of the functions of Kazakhstan television in the information society. // Media Watch. – Volume 9, Number 2. – 2018. – pp.203-208.
17. Yessenbekova, Ulbossyn M. and etc. (2020a). Role of Media in Addressing the Socialization Problems of the Younger Generation: The Case of Kazakhstan // Media Watch. –Volume 11 (2). –2020. – pp.348-355.
18. Yessenbekova, Ulbossyn M.,Kutym B. and etc. (2020b). The Cultural and Educational Mission of Kazakh Television // Journal of Communication Media Watch (India). –Volume 11 (4). – november 2020. – pp.721-727.ISSN 0976-0911/e-ISSN 2249-8818
19. Бондаренко, C.B. (2004). Социальная структура виртуальных сетевых сообществ [Текст]: дис. ... д-ра соц. наук: 22.00.04 / Бондаренко Сергей Васильевич. – Ростов на Дону, 2004. – 396 с.
20. Гордилов, A.B. (2011). Виртуальное общение и проблема саморегуляции информационно-коммуникативного поведения личности в интернет-сообществах (Электронный ресурс) / A.B.Гордилов // Социосфера. – 2011. Режим доступа: http://sociosphera.com/publication/conference/2011/105
21. Изместьева Е., (2015). Слактивизм: как лайки и репосты могут решать социальные проблемы (Электронный ресурс) / Теплица социальных технологий. – 2015. https://te-st.ru/2015/06/08/slacktivism/ (дата обращения: 12.09.2019)
22. Исабаева, С., (2012). За «клавой» мы все смелые. (Электронный ресурс) / Новостной ресурс Baursak. – 2012. http://baursak.info/?p=37316
23. Когель А.С., Фомичёв И.А., Бортников Н.А. (2017). Слактивизм как форма политической демобилизаци // Научное сообщество студентов XXI столетия. Общественные науки: Сборник статей по материалам VI международной студенческой научно-практической конференции. 2017. – №8(55). – с.21-26. URL: https://sibac.info/archive/social/8(55).pdf
24. Марков, Б.В. (2000). Демократия и Интернет / Б.В.Марков // Информационное общество. – 2000. – №6. – с.43-46.
25. Райбаева, А., (2012). Быть или не быть гражданской активности в Казнете? (Электронный ресурс) / ИТ-портал PROFIT. – 2012. https://profit.kz/news/8275/Bit-ili-ne-bit-grazhdanskoj-aktivnosti-v-Kaznete/
26. Римский, В.Л. (2009). Воздействие сети Интернет на социальную активность, формирование и развитие идентичностей / В.Л.Римский // Вестник общественного мнения. – 2009. – №1. – с. 85-97.
References
1. Ali, S., Asghar, A., & Mamoon, D. (2017). Political Activism in Generation Y: A Global Phenomenon. Journal of Eurasian Social Dialogue, 2(2), 9–18.
2. Beamish, A. (1995). Communities online: community-based computer networks / A.Beamish // Unpublished Masters thesis Ph.D. Dissertation, Massachusetts Institute of Technology, 1995. – p.163-170.
3. Campanelli, V. (2010). Web Aesthetics: How Digital Media Affect Culture and Society. / Amsterdam: Institute of Network Cultures, 2010. – p.274.ISBN 9789056627706
4. Castells, M. (2010, second edition). End of Millennium, The Information Age: Economy, Society and Culture. / Oxford, UK: Wiley-Blackwell. – p.488. ISBN 978-1405196888.
5. Kim, A.J. (2000). Community Building on the Web: Secret Strategies for Successful Online Communities / A.J.Kim. – Berkeley: Peachpit Press, 2000. – 360 p.
6. Lovink, G. (2015). The World Beyond Facebook // Continuous Education: 21st Century. 2015. No. 2(10). – p.1-10.
7. Matyasik, M. (2014). Secure sustainable development: Impact of social media on political and social crises. Journal of Security and Sustainability Issues, 4(1), 5–16. https://doi.org/10.9770/jssi.2014.4.1(1)
8. Montgomery K., Gottlieb-Robles B., Larson G.O. (2004). Youth as E-Citizens: Engaging the Digital Generation / American University. School of Communication: Center for Social Media, 2004. – p.155. https://civicyouth.org/PopUps/YouthasECitizens.pdf
9. Moreno, I.L. (2004). Sociometry: Experimental Method and the Science of Society / M., 2004. – 320 p.
10. Morozov, Evgeny. (2012). Net Delusion: The Dark Side of Internet Freedom / NewYork: PublicAffairs, 2012. – p.449. ISBN 1610391063
11. Sisulak, S. (2017). Userfocus – tool for criminality control of social networks at both the local and international level, Entrepreneurship and Sustainability Issues 5(2): 297-314. http://doi.org/10.9770/jesi.2017.5.2(10)
12. Tilley, C.M., Bruce, C.S., Hallam, G., Hills, A.P. (2006). A model for the development of virtual communities for people with long-term, severe physical disabilities (Электронныйресурс) / C.M.Tilley, C.S.Bruce, G.Hallam, A.P.Hills // Information Research: freely available, international, scholarly journal. – 2006. Vol.11. – №3. Режим доступа: http://informationr.net/ir/ll-3/paper253.html
13. Wellman, B., Hampton, K. (2003). Neighboring in Netville: How the Internet Supports Community and Social Capital in a Wired Suburb / B.Wellman, K.Hampton // City & Community. – Hoboken: Wiley-Blackwell, 2003. – Vol.2: Issue 4. – p.279-311.
14. Wenger, E. (2008). Communities of Practice. Learning, meaning and identify / E.Wenger. – Cambridge: Cambridge Univ. Press, 2008. – 318 p.
15. Yessenbekova, U. M. (2018a). Television in the development of information society culture in Kazakhstan. // Media Watch. – Volume 9, Number 3. – 2018. – pp.411-417.
16. Yessenbekova, U. M. (2018b). Transformation of the functions of Kazakhstan television in the information society. // Media Watch. – Volume 9, Number 2. – 2018. – pp.203-208.
17. Yessenbekova, Ulbossyn M. and etc. (2020a). Role of Media in Addressing the Socialization Problems of the Younger Generation: The Case of Kazakhstan // Media Watch. –Volume 11 (2). –2020. – pp.348-355.
18. Yessenbekova, Ulbossyn M.,Kutym B. and etc. (2020b). The Cultural and Educational Mission of Kazakh Television // Journal of Communication Media Watch (India). –Volume 11 (4). – november 2020. – pp.721-727.ISSN 0976-0911/e-ISSN 2249-8818
19. Bondarenko, C.B. (2004). Sotsialnaia struktura virtualnykh setevykh soobshchestv [The social structure of virtual network communities] / Bondarenko Sergei Vasilevich. – Rostov na Donu, 2004. – 396 s.
20. Gordilov, A.B. (2011). Virtualnoe obshchenie i problema samoreguliatsii informatsionno-kommunikativnogo povedeniia lichnosti v internet-soobshchestvakh (Elektronnyi resurs) [Virtual communication and the problem of self-regulation of information and communication behavior of a person in Internet communities(Electronic resource)] / A.B.Gordilov // Sotsiosfera. – 2011. Rezhim dostupa: http://sociosphera.com/publication/conference/2011/105
21. Izmesteva E., (2015). Slaktivizm: kak laiki i reposty mogut reshat sotsialnye problemy (Elektronnyi resurs) [Slacktivism: how likes and reposts can solve social problems(Electronic resource)] / Teplitsa sotsialnykh tekhnologii. – 2015. https://te-st.ru/2015/06/08/slacktivism/ (data obrashcheniia: 12.09.2019)
22. Isabaeva, S., (2012). Za «klavoi» my vse smelye. (Elektronnyi resurs) [Behind the "clave" we are all brave(Electronic resource)] / Novostnoi resurs Baursak. – 2012.http://baursak.info/?p=37316
23. Kogel A.S., Fomichev I.A., Bortnikov N.A. (2017). Slaktivizm kak forma politicheskoi demobilizatsi [Slaktivism as a form of political demobilization] // Nauchnoe soobshchestvo studentov XXI stoletiia. Obshchestvennye nauki: Sbornik statei po materialam VI mezhdunarodnoi studencheskoi nauchno-prakticheskoi konferentsii. 2017. – №8(55). – s.21-26. URL: https://sibac.info/archive/social/8(55).pdf
24. Markov, B.V. (2000). Demokratiia i Internet [Democracy and the Internet] / B.V.Markov // Informatsionnoe obshchestvo. – 2000. – №6. – s.43-46.
25. Raibaeva, A., (2012). Byt ili ne byt grazhdanskoi aktivnosti v Kaznete? (Elektronnyi resurs) [To be or not to be civil activity in Kaznet(Electronic resource)] / IT-portal PROFIT. – 2012. https://profit.kz/news/8275/Bit-ili-ne-bit-grazhdanskoj-aktivnosti-v-Kaznete/
26. Rimskii, V.L. (2009). Vozdeistvie seti Internet na sotsialnuiu aktivnost, formirovanie i razvitie identichnostei [The impact of the Internet on social activity, the formation and development of identities] / V.L.Rimskii // Vestnik obshchestvennogo mneniia. – 2009. – №1. – s. 85-97.