Орталық Азиядағы трансшекаралық журналистік зерттеулердің платформалануы
DOI:
https://doi.org/10.26577/HJ.2023.v68.i2.07Аннотация
Зерттеу жұмысы ашық дерек көздерінен ақпарат жинауға бағытталған. Бұл зерттеу деректер әлем туралы бейтарап және тікелей түсінік беріп қана қоймай, саясат пен мәдениетке, қаржы мен билікке байланысты мәселелерді талдайды. Сауалнамалардан статистикаға, климат туралы ғылымға, әлеуметтік медиа платформаларына дейін деректерді жинаудың негізінде жатқан институттар мен инфрақұрылымдар қарастырылады.
Зерттеу жұмысының мақсаты – деректер журналистикасын заттардың қалай ұсынылатындығы тұрғысынан ғана емес, сонымен бірге оның қарым-қатынасты қалай ұйымдастыратындығы тұрғысынан да қарастыру. Яғни, аталмыш мақала тек деректер тарихын құру туралы ғана емес (деректерді жинау, талдау, визуализация және ұсыну арқылы), сонымен қатар, аудиторияны, дереккөздерді, әдістерді, мекемелерді және әлеуметтік медиа платформаларын біріктіреді.
Зерттеу жұмысының ғылыми жаңалығы мен маңыздылығы Қазақстан мен Орталық Азия елдерінің медиакоммуникация және журналистика саласындағы үлкен деректермен жұмыс істеудің өзекті аспектілерінде жатыр. Трансшекаралық тергеу журналистикасын платформалау, деректер туралы ескертулерді орнату, оффшорлық ағып кетулерге байланысты мәліметтер базасы сияқты бағыттардағы зерттеулер егжей-тегжейлі қарастырылады. Қырғызстанда ашық деректерді қолдану аясы кең болып табылады. Медиа және коммуникация саласында маңызды болып саналатын зерттеу стратегиясы мен тәсілдері қозғалады.
Зерттеу барысында әлеуметтік зерттеулердің қолданбалы әдістері қолданылды. Сандық және сапалық зерттеулер, атап айтқанда, отандық, батыстық және ресейлік зерттеушілердің жұмыстарына сараптамалық талдау, жіктеулер зерттеудің әдіснамалық негізінде жасалды. Зерттеу нәтижелері мемлекеттің саяси жүйесіндегі ақпараттық-коммуникациялық процестерді жүзеге асыруда үлкен практикалық маңызға ие.
Қолдану саласы: медиа және коммуникация, Әлеуметтану және т. б.
Зерттеу жұмысының құндылығы – журналистердің тұрақты болашаққа қол жеткізудегі осы аймақтың әлеуметтік мәселелерін тергеуге бағытталған үлкен деректер құралдары қарастырылды.
Зерттеу жұмысының практикалық маңыздылығы – Қазақстанда және Орталық Азияның басқа да елдерінде коммуникациялар бойынша құзыретті мамандар мен журналистерді даярлаудың жаңа тәсілдерін әзірлеумен айқындалады.
Түйінді сөздер: үлкен деректер, деректер журналистикасы, ескерту жүйелері, тергеу журналистикасы, мәліметтер базасы, цифрландыру, платформа.
Библиографиялық сілтемелер
2.Bounegru, L. and J. Gray (eds.), The Data Journalism Handbook: Towards a Critical Data Practice. Amsterdam: Amsterdam University Press, 2021
3.Byers, D. (2014, March 19). Knives out for Nate Silver. Politico. https://www.politico. com/blogs/media/2014/03/knives-out-for-nate-silver-185394.html
4.Cândea, Ş (2021), Data Feudalism: How Platforms Shape Cross-border Investigative Networks, in Bounegru, L. and J. Gray (eds.), The Data Journalism Handbook: Towards a Critical Data Practice. Amsterdam: Amsterdam University Press, 2021 doi 10.5117/9789462989511_ch41
5.Coronel, S. (2016, June 20). Coronel: A golden age of global muckraking at hand. Global Investigative Journalism Network. https://gijn. org/2016/06/20/a-golden-age-of-global-muckraking/ Houston, B. (2016, April 14). Panama papers showcase power of a global movement. Global Investigative Journalism Network. https://gijn.org/2016/04/13/ panama-papers-showcase-power-of-a-global-movement
6. Davies, W. (2016, August 24). The age of post-truth politics. The New York Times. https://www.nytimes.com/2016/08/24/opinion/campaign-stops/the-age-of post-truth-politics.htm
7.Díaz-Struck, E. et.al. (2021) Infrastructuring Collaborations Around the Panama and Paradise Papers, in Bounegru, L. and J. Gray (eds.), The Data Journalism Handbook: Towards a Critical Data Practice. Amsterdam: Amsterdam University Press, 2021 doi 10.5117/9789462989511_ch41
8. Dijck, J. van, Poell, T., & Waal, M. de. (2018). The platform society: Public values in a connective world. Oxford University Press
9.Drone Warfare — The Bureau of Investigative Journalism (en-GB) (thebureauinvestigates.com)
10.Gray, J., & Bounegru, L. (2019). What a difference a dataset makes? Data journalism and/as data activism. In J. Evans, S. Ruane, & H. Southall (Eds.), Data in society: Challenging statistics in an age of globalisation (pp. 365–374). The Policy Press. https://doi.org/10.5281/zenodo.1415450
11.GitHub - ICIJ/extract: A cross-platform command line tool for parallelised content extraction and analysis.
12.Hare, K. (2016, April 4). How ICIJ got hundreds of journalists to collaborate on the Panama Papers. Poynter. https://www.poynter.org/reporting-editing/2016/ how-icij-got-hundreds-of-journalists-to-collaborate-on-the-panama-papers; Raab, B. (2016, April 8). Behind the Panama Papers: A Q&A with International Consortium of Investigative Journalists director Gerard Ryle. Ford Foundation. https://www.fordfoundation.org/ideas/equals-change-blog/posts/behindthe-panama-papers-a-qa-with-international-consortium-of-investigativejournalists-director-gerard-ryle/
13. Jasanoff, S., & Simmet, H. R. (2017). No funeral bells: Public reason in a “post-truth” age. Social Studies of Science, 47(5), 751–770.
4. Lillian Pierson, Data Journalism: Collecting Data for Your Story, https://www.dummies.com/programming/big-data/data-science/data-journalism-collecting-data-story/
5. Morozov, E. (2016, April 24). Tech titans are busy privatising our data. The Guardian. https://www.theguardian.com/commentisfree/2016/apr/24/ the-new-feudalism-silicon-valley-overlords-advertising-necessary-evil
16. OCCRP, 2017
17.Raab, B. (2016, April 8). Behind the Panama Papers: A Q&A with International Consortium of Investigative Journalists director Gerard Ryle. Ford Foundation. https://www.fordfoundation.org/ideas/equals-change-blog/posts/behindthe-panama-papers-a-qa-with-international-consortium-of-investigativejournalists-director-gerard-ryle/
Electronic resources
18. Sanarip Kyrgyzstan - Concept (ict.gov.kg)
19.Vesti.kg, 2018. https://vesti.kg/politika/item/57290-dannye-vsekh-gosorganov-kyrgyzstana-obnaroduyut-do-2023-goda.html
20.Wilson-Chapman, A. (2017, August 29). Panama Papers a “notable security success.” ICIJ. https://www.icij.org/blog/2017/08/panama-papers-notable-security-success
21. Wikipedia. Bellingcat - Wikipedia
22.https://twitter.com/jwyg/status/1023200997668204544
23. https://data.occrp.org/
24.https://www.icij.org/blog/2014/07/icij-build-global-i-hub-new-secure-collaboration-tool/
25. https://offshoreleaks.icij.org/
26. https://ru.wikipedia.org/wiki/Ibid.
27. https://24.kg/obschestvo/194322/
28.https://rus.azattyq.org/investigations
