Қазақстан массмедиасы және дата журналистиканың өзекті мәселелері
DOI:
https://doi.org/10.26577/HJ.2023.v68.i2.11Аннотация
Мақаланы жазудағы мақсат қазақстандық массмедиадағы деректер базасын мен шетелде өріс алған open dataның мәні мен маңызын айқындап, салыстырмалы талдау жасау. Отандық және шетелдік массмедиадағы ақпарат ағынымен жұмыс істеу әдіс-тәсілдеріне барынша терең тоқталып, сол ақпараттарды іздеу мен журналистика тілімен жеткізу амалдарын нақты мысалдармен талдауды мақсат еттік. Бүгінгі таңда даталарды қоғамға жеткізудің жаңа жолдарын қарастыру қалай жүзеге асырылып жатқаны да зерделенеді.
Бұл зерттеуде қазақстандық дата журналистиканың даму қарқыны, нақты бұқаралық коммуникация құралдарындағы көрінісі нақты мысалдармен сараланады. Қазақстандағы жаңа медиа алаңында дата журналистика трендке айналып қана қоймай, ақпараттық құндылыққа зәру қоғамның қажеттілігін өтеп отырғаны дәлелденеді. Кейде өте маңызды, өзекті деректер ақпараттық кеңістікте жұртқа мәлім болмай қалатын жағдайлар орын алуда. Сол себепті бұл зерттеуде қазіргі қазақстандық журналистикадағы ақпарат таратудың ерекшеліктері талданып, оның ішінде жаңа медиатренд дата журналистиканың ақпарат дәуірінде алатын орны, ерекшелігі анықталуы мақаланың ғылыми және тәжірибиелік маңызын көрсетеді.
Зерттеуді жазу барысында жалпы осы тақырыптағы мағлұматтарды жинап қана қоймай, қазақстандық және шетелдік БАҚ-тағы дата журналистиканың дамуын салыстырмалы талдау жасай отырып, жүйелі сипаттап, теориялық әдіс ішіндегі маңыздысы сараптау, салыстыру, талдау әдістерін қолдандық.
Мақаланың негізгі қорытындысында Қазақстандағы дата журналистиканың бағыты, ашық деректер саясатының рөлі, әлеуметтік желілердегі ақпарат сапасы мен оның өңделуі, бүгінгі таңда бұқараның қандай ақпараттарға сенім деңгейі жоғары не төмен, дәлелді деректердің дұрыстығын қалай тексеріп жүрміз деген сауалдарға жауап бердік. Жалған ақпаратпен күрестің өзі дата журналистика жүзеге асыратыны және кең көлемдегі ақпараттарды жинап, сараптап, әлеуметтік желілер мен массмедиа арқылы көпшілікке жеткізуде қазақстандық массмедиа өкілдерінің рөлі қандай деген сауалға жауап беру арқылы журналистика мамандағында оқып жатқан студенттерге тәжірибе жинақтауға көмектеседі.
Мақалада шетелдік және қазақстандық ақпарат кеңістігіндегі дата журналистиканың орны мен рөлі, оның түрлі медиа платформаларда, әлеуметтік желілер мен ғаламторлық БАҚ-та таралуы мен қоғамға тігізетін әсері терең зерттелуі еңбектің құндылығын көрсетеді.
Түйін сөздер: дата журналистика, массмедиа, инфографика, новые медиа, инновация, цифр, интернет.
Библиографиялық сілтемелер
Гайсина Л. Дата-журналистика в Центральной Азии: где копают глубже18/04/2019.
Data journalism in the UK: a preliminary analysis of form and content. https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/14682753.2015.1015801.
Data journalism and the COVID-19 pandemic: opportunities and challenges.
Dr. Majid Rafizadeh. The Challenge and Dilemma: Fact Checking in Journalism and Research. HuffPost Contributor platform. - Feb 19, 2014.
Ester Appelgren,Gunnar Nygren. Data Journalism in Sweden. https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/21670811.2014.884344
Graph integration of structured, semistructured and unstructured data for data journalism.https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/ S0306437921000806.
Heravi B. 3W S of Data Journalism Education: W hat, W here and W ho? Taylor & Francis. 2018. URL: https:// researchrepository.ucd.ie/ bitstream/10197/9421/1/ BHeravi3W s_of_Data_Journalism_Education.pdf
Jianxiang Huang, Hanna Obracht-Prondzynska, Dorota Kamrowska-Zaluska,Yiming Sun. The image of the City on social media: A comparative study using «Big Data» and «Small Data» methods in the Tri-City Region in Poland.https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0169204620314602.
Mary Lynn Young , Alfred Hermida, Johanna Fulda.What Makes for Great Data Journalism?https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/17512786.2016.1270171
11. RogersS. Facts are Sacred. Faber & Faber, 2013. ISBN0571301614, 9780571301614.
Пильгун М.А. (2016). Журналистика данных – будущее медиа // ICTNEWS. - №7. С. 46.
The Social Media Macroscope: A science gateway for research using social media data.https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0167739X19304443.
Turo I Uskali, Heikki Kuutti. Models and Streams of Data Journalism.https://doi.org/10.5617/jmi.v2i1.882
Якушина Е. В. Медиаобразование: как проверить достоверность информации в Интернете. // Медиа. Информация. Коммуникация. 2013. ISSN: 2313-755Х.
Yong M.L. What Makes for Great Data Journalism? A content analysis of data journalism awards finalists 2012–2015. Pages 115-135 | Published online: 09 Feb 2017.
Referenses
Boyles J.L. Letting the data speak: Role perceptions of data journalists in fostering democratic conversation. April 2016. Digital Journalism4(7):1. DOI:10.1080/21670811.2016.1166063.
Data journalism in the UK: a preliminary analysis of form and content. https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/14682753.2015.1015801.
Data journalism and the COVID-19 pandemic: opportunities and challenges.
Dr. Majid Rafizadeh. The Challenge and Dilemma: Fact Checking in Journalism and Research. HuffPost Contributor platform. - Feb 19, 2014. .
Ester Appelgren,Gunnar Nygren. Data Journalism in Sweden. https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/21670811.2014.884344
Gaisina L. Data zhurnalistika v Sentralnoi Azii: gde kopayut glubzhe [Data journalism in Central Asia: where to dig deeper]. 18/04/2019.
Graph integration of structured, semistructured and unstructured data for data journalism.https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/ S0306437921000806.
Heravi B. 3W S of Data Journalism Education: What, Where and Who? Taylor & Francis. 2018. URL: https:// researchrepository.ucd.ie/ bitstream/10197/9421/1/ BHeravi3W s_of_Data_Journalism_Education.pdf
Jianxiang Huang, Hanna Obracht-Prondzynska, Dorota Kamrowska-Zaluska,Yiming Sun. The image of the City on social media: A comparative study using «Big Data» and «Small Data» methods in the Tri-City Region in Poland.https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0169204620314602.
Mary Lynn Young , Alfred Hermida, Johanna Fulda.What Makes for Great Data Journalism?https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/17512786.2016.1270171
Pilgun M. A. (2016). Zhurnalistika dannyh – budushie media [Data journalism is the future of media]. ICTNEWS. - No. 7. p. 46.
RogersS. Facts are Sacred. Faber & Faber, 2013. ISBN0571301614, 9780571301614.
Turo I Uskali, Heikki Kuutti. Models and Streams of Data Journalism.https://doi.org/10.5617/jmi.v2i1.882
The Social Media Macroscope: A science gateway for research using social media data.https://www.sciencedirect.com/
Yong M.L. What Makes for Great Data Journalism? A content analysis of data journalism awards finalists 2012–2015. Pages 115-135 | Published online: 09 Feb 2017.
Yakushina E. V. Mediaobrazovanie: kak proverit dostovernost informasii v Internete [Media education: how to check the accuracy of information on the Internet]. Media. Information. Communication. 2013. ISSN: 2313-755
