Природа гендерной идеологии отечественных медиапродуктов
DOI:
https://doi.org/10.26577/HJ.2024.v72.i2.11Ключевые слова:
медиа, газета «Улан», отечественное издание, Gakku TV, телесериал, гендерное равенство, феминизм.Аннотация
В последние годы в Казахстане началось активное обсуждение в медиа проблем гендерного равенства и прав ребенка. В научной статье проведен анализ проявления гендерных идей в материалах, опубликованных в отечественных медиа.
Цель научно-исследовательской работы заключается в определении уровня обсуждения проблемы гендерного равенства в казахстанских медиа, а также выяснении, как гендерные идеологии распространяются среди аудитории через медиа.
Гендерная идеология представлена в казахстанских медиа различными способами и жанрами. Кино, статьи и другие медиапродукты формируют образ не только через визуальные образы, но и через текст, культурные коды и коннотации, которые влияют на восприятие и формирование общественного мнения. Поэтому, важно понимание гендерной идеологии при создании информационных продуктов и формировании общественного мнения. Также важно изучить влияние информационных продуктов на аудиторию.
В рамках научного исследования был проведен дискурс-анализ материалов медиа. В частности, в период с 2020 по 2023 годы были проведены исследования гендерных процессов в республиканской газете «Улан» и отечественных сериалах на телеканале Gakku TV, где было проведено исследование исторических, культурных, философских, психологических и сравнительных аспектов.
В результате исследования выяснилось, что в некоторых медиа были нарушены гуманные и демократические принципы защиты прав женщин и детей. Обнаруженные факты подтверждают необходимость формирования гуманного взгляда на проблему гендерного равенства и обеспечения этической и эстетической оценки информационных продуктов.
Библиографические ссылки
Бекболатова, Ж. (2023, 28 қараша). «Гендерлік идентификация неге бәрінде бірдей емес?». «Ұлан» газеті, №48.
Cormak M, 1994: Ideology and Cinematography in Hollywood, 1930-1939, St. Martin’s Press, New York.
Croteau D., Hoynes W & Milan S., 2012: Media/Society: Industries, Images and Audiences, Sage Publications, Inc., Los Angeles.
Crotti R., Pal K., Zahidi S., 2021: Global Gender Gap Report 2021.
DePaulo, Bella, 2006: Singled Out: How Singles Are Stereotyped, Stigmatized, and Ignored and Still Live Happily Ever After. Washington. Martin’s Press.
Erus Z., 2006: Amerikan Toplumunun Bir Yansıması Olarak Hollywood Çocuk Filmlerinde Aile, Medyada Olmayanlar (Medya Eleştirileri 2006), Can Bilgili Beta Yayınları, İstanbul.
Gakku, 2019: Bir toqsan., https://www.youtube.com/watch?v=42GY35Mgyo0
Hausmann, Tyson & Zahidi, 2006. The Gender Gap Index 2006 rankings. Harward University.
Мамежанова, Ә. (2022, 8 ақпан). «Нәзік жынысты емес». «Ұлан» газеті, №5.
Маратова, Д., 2022, 29 қыркүйек. Қазақ қоғамында отбасы институты мен гендер теңдігін тоғыстыру қиын. https://baribar.kz/195573/sharipa-orazbaeva-qazaq-qoghamynda-otbasy-instituty-men-gender-tenhdigin-toghystyru-qiyn/
Ruggie M, 1984: The State and Working Women: A Comparative Study of Britain and Sweden. Princeton: Princeton University Press.
Сапарова, Г. (2020, 20 мамыр). «Техника тілі мен шығармашылықты қатар алып жүрген қыз». «Ұлан» газеті, №20.
Шалқарова, A. (2022, 19 шілде). «Харассмент деген не? Одан сақтануды білесің бе?». «Ұлан» газеті, №29.
Темірбекова, Ж, Ergebekov M., 2022: Гендер және Қазақстан қоғамы. Almaty.
Темірбекова, Ж. 2000: Қазақстандағы гендер теңдігі мәселелері: Экономика, саясат және әлеуметтік-мәдени салалардағы әйелдер.
Universal Declaration of Human Rights (UDHR), 1948.
Оразбаева, Ш. 2018: Заманауи қазақ киносындағы гендер репрезентациясы, докторлық диссертация. Жүргенов өнер академиясы, Алматы.
Ускембаева M., Резвушкина T., Бейсенова A., 2017: Қазіргі Қазақстандағы әйелдер мен еркектерге қатысты саясат, Алматы.
Williams R, 1977: Marxism and Literature, Oxford University Press, New York.
Зейнуллина, Г. (2022, 24 мамыр). «Ұл балаға қалай дұрыс тәрбие береміз?». «Ұлан» газеті, №20.
https://www.youtube.com/watch?v=42GY35Mgyo0&t=1s&ab_channel=GAKKUTV
https://www.youtube.com/watch?v=kDr1iU-De6c&ab_channel=GAKKUTV
https://www.youtube.com/watch?v=mRm0NuiRP4Q&ab_channel=GAKKUTV
References
Bekbolatova, Zh. (2023, November 28). "Genderlik identifikatsiya nege bәrіnde bіrdey emes?" [Why is gender identification not the same everywhere?]. Ulan gazeti, №48.
Cormak M, 1994: Ideology and Cinematography in Hollywood, 1930-1939, St. Martin’s Press, New York.
Croteau D., Hoynes W & Milan S., 2012: Media/Society: Industries, Images and Audiences, Sage Publications, Inc., Los Angeles.
Crotti R., Pal K., Zahidi S., 2021: Global Gender Gap Report 2021.
DePaulo, Bella, 2006: Singled Out: How Singles Are Stereotyped, Stigmatized, and Ignored and Still Live Happily Ever After. Washington. Martin’s Press.
Erus Z., 2006: Amerikan Toplumunun Bir Yansıması Olarak Hollywood Çocuk Filmlerinde Aile, Medyada Olmayanlar (Medya Eleştirileri 2006), Can Bilgili Beta Yayınları, İstanbul.
Gakku, 2019: Bir toqsan., https://www.youtube.com/watch?v=42GY35Mgyo0
Hausmann, Tyson & Zahidi, 2006. The Gender Gap Index 2006 rankings. Harward University.
Mamezhanova, Ä. (2022, February 8). "Näzik jınıstı emes" [Not "Fragile femininity"]. Ulan gazeti, №5.
Maratova, D., 2022, September 29. Qazaq qoğamynda otbasy instituty men gender teñdıgın toğystyru qiyn. BariBar. https://baribar.kz/195573/sharipa-orazbaeva-qazaq-qoghamynda-otbasy-instituty-men-gender-tenhdigin-toghystyru-qiyn/
Ruggie M, 1984: The State and Working Women: A Comparative Study of Britain and Sweden. Princeton: Princeton University Press.
Saparova, G. (2020, May 20). "Tekhnika tili men shygharmashylyқty qatar alyp zhүrgen qız" [A girl leading the way in technical language and innovation]. Ulan gazeti, №20.
Shalkarova, A. (2022, July 19). "Kharassment degen ne? Odan saqtanudy bilesіng be?" [What is harassment? Do you know how to protect yourself from it?]. Ulan gazeti, №29.
Temirbekova J., Ergebekov M., 2022: Gender jäne Qazaqstan qoğamy. Almaty.
Temırbekova, 2000: Qazaqstandağy gender teñdıgı mäselelerı: Ekonomika, saiasat jäne äleumettık-mädeni salalardağy äielder.
Universal Declaration of Human Rights (UDHR), 1948.
Urazbaeva, 2018: Zamanaui qazaq kinosyndağy gender reprezentasiasy. doktorlyq dissertasiasy, Zhurgenov KazUOA, Almaty.
Uskembaeva M., Rezvuşkina T., Beisenova A., 2017: Qazırgı Qazaqstandağy äielder men erkekterge qatysty saiasat, Almaty.
Williams R, 1977: Marxism and Literature, Oxford University Press, New York.
Zeinullina, G. (2022, May 24). "Úl balaga qalai durys tärbie beremiz?" [How do we educate a wise child?]. Ulan gazeti, №20.
https://www.youtube.com/watch?v=42GY35Mgyo0&t=1s&ab_channel=GAKKUTV
https://www.youtube.com/watch?v=kDr1iU-De6c&ab_channel=GAKKUTV
https://www.youtube.com/watch?v=mRm0NuiRP4Q&ab_channel=GAKKUTV
Авторлар туралы мәлімет:
Маратова Дана Қанатқызы (негізгі автор) – докторант, Баспасөз және электронды БАҚ кафедрасы, әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, (Алматы, Қазақстан, эл.пошта: maratovadanaqanat@gmail.com);
Қалибекұлы Дарын – докторант, Баспасөз және электронды БАҚ кафедрасы, әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, (Алматы, Қазақстан, эл.пошта: daryn150192@mail.ru);
Қамза Әсел Кәкенқызы – медиа және мәдени саясат мамандығы бойынша философия докторы (PhD), AlmaU университеті, Медиа және кино мектебінің ассистент профессоры (Алматы, Қазақстан, эл.пошта: a.kamza@almau.kz);
Қамзин Кәкен – филология ғылымдарының докторы, профессор, Баспасөз және электронды БАҚ кафедрасы, әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, (Алматы, Қазақстан, эл.пошта: kaken-kamzin@mail.ru).
Information about authors:
Maratova Dana (corresponding author) – PhD student, Department of Press and Electronic Media, Al-Farabi Kazakh National University, (Almaty, Kazakhstan, e-mail: maratovadanaqanat@gmail.com);
Kalibekuly Daryn (co–author) – PhD student, Department of Press and Electronic Media, Al-Farabi Kazakh National University (Almaty, Kazakhstan, e-mail: daryn150192@mail.ru);
Kamza Assel (co–author) – PhD of media and cultural policy, assistant professor at the School of Media and Cinema of AlmaU University (Almaty, Kazakhstan, e-mail: a.kamza@almau.kz);
Kamzin Kaken (co–author) – Doctor of philological sciences, Professor, Department of Press and Electronic Media, Al-Farabi Kazakh National University, (Almaty, Kazakhstan, e-mail: kaken-kamzin@mail.ru).
Поступило 4 октября 2023 г.
Принято 30 апреля 2024 г.
