Тележурналистикадағы сторителлинг: көрермен назарын аудару тәсілі
DOI:
https://doi.org/10.26577/HJ.2023.v68.i2.05Аннотация
Сторителлинг – бейнешығармашылықтағы танымал бағыттардың бірі. Оны бұқаралық ақпарат құралдарының барлығы ұтымды қолданып жүр. Десек те соңғы уақытта бейнеплатформаларға деген қызығушылықтың артуы бейнесторителлинг контенттің көбеюіне әкелді.
Ғылыми жұмыстың мақсаты мен идеясы: Қазақстан телеарналарындағы сторителлинг форматтағы жобалардың орны, аудитория сұранысы мен ондағы шығармашылық ізденісті көрсету. Бейнесторителлингті жасау күрделі үрдіс. Ал оған көрерменді тарту одан да қиын. Міне, осы тұрғыда Қазақстандық телеарналар өнімдерін саралау.
Отандық телеарналардағы сторителлинг бағыты туралы ғылыми еңбектер өте аз. Бұл турасында бірлі-жарым медиамамандар мен медиасыншылар тарапынан айтылған пікірлер болмаса, ауқымды ғылыми жұмысты кездестіру қиын.
Зерттеу жұмысының ғылыми-практикалық маңыздылығы – телесторителлингке аудитория ықыласы ерекше болғанымен оны қолданудың өзіндік талаптары бар. Жаңалықтар қызметі сторителлингті ақпарат жеткізудің әдісі ретінде, ал публицистикалық өнімдер пішін ретінде қолданады. Журналистикада бұл қалай іске асса да кәсіби деңгей керектігін көрсетіп отыр. Осы ретте материал мамандар үшін теориялық ақпаратпен бірге, оның тәжірибелік тұсын да ашып көрсетеді. Бұл өз кезегінде кәсіби өнім дайындауға бағдар береді.
Зерттеу әдіснамасы – ғалымдар тарапынан «қызықты әңгімелеу техникасы», «өнімді өткізудің тиімді әдісі» деп танылған бағытқа бірнеше тараптан талдау жасалады: сторителлинг - ақпарат тарату технологиясы, сторителлинг – өнер, көрермендермен эмоционалды байланыс орнату тәсілі және телесаланың бұл бағытқа назар аударуының себептері. Зерттеу барысында Қазақстан телеарналары жаңалықтар қызметінің бейнематериалдары және публицистикалық телеөнімдерге талдау жасалып, оның аудиторияға әсері мен нәтижелілігі талқыланады.
Зерттеу нәтижелері көрсеткендей, кейіпкер оқиғасы арқылы берілетін телематериалдардың эмоциялық күші басым, соның нәтижесінде аудитория эмпатиясын туғызады. Осындай әсерлерді өтімді жеткізу үшін жобаның драматургиясы ерекше болуы керек. Ал телевизияда осы аталған элементтерін әсерін еселеу үшін визуалды қатар көркемдігі басымдық танытады.
Құндылығы – зерттеу жұмысы аясында Қазақстандық және шетелдік ғалымдар еңбектеріне назар аударылды. Сторителлинг масс медиада бұрыннан бар тәсіл. Бірақ соңғы уақытта желідегі стористерге деген қызғушылықтың артуы мұндай жобаларға басымдық беруге әкелді. Зерттеу аясында 20-ға жуық бейнеөнім қаралды. Телесторителлингтің ерекше қолданысқа енуі телепублицистиканың дамуы мен осы бағыттағы журналистік ізденістің артқандығын байқатады.
Түйін сөздер: сторителлинг, динамика, публицистика, эмпатия, эмоция.
Библиографиялық сілтемелер
2. Бейнбриж Ж., Никола Г., Лиз Т. (2019) Медиа және журналистика: теория мен практикаға жаңа көзқарас. – Алматы: «Ұлттық аударма бюросы» қоғамдық қоры, – 217.
3. Варакин В.С. (2014) Сторителлинг как инструмент информационного моделирования социальной действительности // Социальная миссия журналистики: реалии и прогнозы: мат-лы межвуз. науч.-практ. конф. / Архангельск: САФУ. – 92.
4. Elke W. (2019) Book Review: Storytelling Industries. Narrative Production in the 21st Century // Critical Studies in Television, Manchester University Press. Vol. 14, No.1. – 142.
5. Edward H. (2007) Understanding the Global TV Format // Journal of Media Business Studies, 4:1. – 71.
6. Jenkins H. (2003) Transmedia Storytelling: Moving characters from books to films to video games can make them stronger //MIT Technology Review.
7. Jorgensen M. V. (2008) Discourse analysis: theory and method. - 2nd ed., Rev. – Kharkiv: Humanitarian center, – 352.
8. Киуру К. В. (2017) Визуализация образов Testimonial и Celebrity как элемент рекламного сторителлинга // Знак: проблемное поле медиаобразования. – № 3 (25). – 55.
9. Kinder M. (2014) Transmedia frictions: the digital, the arts, and the humanities. – Univ of California Press, 2014.
10. Қалиаждарова Ш. (2022) Тележаңалық: тәжірибе. – Алматы: ХАТУ. – 16.
11. Қалиаждарова Ш. (2017) Телехабар дайындау технологиясы. – Алматы: ХАТУ. – 78, –14.
12. Митта А. (2002) Кино между адом и раем. М.: Изд-во ЭКСМО-Пресс, Подкова.– 29.
13. Manovich, L. (2002) The Language of New Media / L. Manovich. – The MIT Press, – 284.
14. Scolari C. A. (2009). Transmedia storytelling: Implicit consumers, narrative worlds, and branding in contemporary media production //International journal of communication. –Т. 3. – 21.
15. Фадеева О.А. (2015) Сторителлинг как символическая информационнокоммуникативная технология // Политическая лингвистика. № 4 (54). –150.
Электрондық ресурстар
1. Кузовенкова А. И. (2017) Сторителлинг как новая медиатехнология. – URL: https://cyberleninka.ru/article/n/storitellingkak-novaya-mediatehnologiya.
2. Крутко С. (2018) Сторителлинг: как интересно рассказывать истории. – URL: https://netology.ru/blog/storytelling-interesnie-istorii.
3. Новичкова А. В. (2014) Сторителлинг как современный инструмент управления персоналом. – URL: https://cyberleninka.ru/article/n/storitelling-kak-sovremennyy-instrumentupravleniya-personalom/viewer.
4. Rensberger S. (2016) Why storytelling ‘is still everything', despite new journalism tools. – URL: https://www.journalism.co.uk/news/why-storytelling-is-still-everything-despite-new-journalism-tools-and-technology/s2/a634299/.
5. Симакова С. И. (2019) Мультимедийный сторителлинг – теоретическое осмысление –– URL: https://cyberleninka.ru/article/n/multimediynyy-storitellingteoreticheskoe-osmyslenie.
6. Сумская А. С., Соломеина В. Г. (2020) Восприятие мультимедийных сторителлингов познавательной тематики «цифровым» медиапоколением. – URL: https://cyberleninka.ru/article/n/vospriyatiemultimediynyh-storitellingov-poznavatelnoy-tematiki-tsifrovym-mediapokoleniem.
7. Челнокова Е.А. (2017) Сторителлинг как технология эффективных коммуникаций. – URL: https://cyberleninka.ru/article/n/storitelling-kak-tehnologiyaeffektivnyh-kommunikatsiy.
8. 58% казахстанцев доверяют телевидению как источнику информации. Выпуск Информбюро. 31 канал. Эфир: 28.06.2022. https://www.youtube.com/watch?v=B7fqcT2Nk48.
9. 7 арна Айбат жаңалықтарының Youtube-тегі ресми каналы, https://www.youtube.com/c/aibat.
10. AlmatyTV жаңалықтар қызметінің Youtube-тегі ресми каналы, https://www.youtube.com/@AlmatyTVNews.
11. National Storytelling Network, What is Storytelling?. – URL: https://storynet.org/what-is-storytelling/.
12. Аbai TV. https://www.youtube.com/@abaitvkz.
13. Хабар агенттігі. https://www.youtube.com/@KhabarTV.
References
1. Abdraev M. (2021) Telezhurnalistikanın intellektwldı qurılımı. [The intellectual structure of television journalism]. –Almaty: «Qazaq universiteti», 40.
2. Beinbrizh Zh., Nicola G., Liz Т. (2019) Media zhane Zhurnalistika: teoria men praktikaga zhana kozkaras. [Media and Journalism: a new approach to theory and practice] А.: «Ulttyk audarma burosy» kogamdyk kory, – 217.
3. Varakin V.S. (2014) Storitelling kak instrument informatsionnogo modelirovaniya sotsial'noy deystvitelnosti [Storytelling as a tool for information modeling of social reality]// Sotsialnaya missiya zhurnalistiki: realii i prognozy: mat-ly mezhvuz. nauch.-prakt. konf. / Arkhangelsk: SAFU. – 92.
4. Elke W. (2019) Book Review: Storytelling Industries. Narrative Production in the 21st Century // Critical Studies in Television, Manchester University Press. Vol. 14, No.1. – 142.
5. Edward H. (2007) Understanding the Global TV Format // Journal of Media Business Studies, 4:1. – 71.
6. Jenkins H. (2003) Transmedia Storytelling: Moving characters from books to films to video games can make them stronger //MIT Technology Review.
7. Jorgensen M. V. (2008) Discourse analysis: theory and method. - 2nd ed., Rev. – Kharkiv: Humanitarian center, – 352.
8. Kiuru K. V. (2017) Vizualizatsiya obrazov Testimonial i Celebrity kak element reklamnogo storitellinga [Visualization of Testimonial and Celebrity images as an element of advertising storytelling] // Znak: problemnoye pole mediaobrazovaniya. – № 3 (25). – 55.
9. Kinder M. (2014) Transmedia frictions: the digital, the arts, and the humanities. – Univ of California Press, 2014.
10. Kaliazhdarova S. (2022) Telezhanliq: tazhiribe. [Television News: Experience]. – Almaty: XATU. – 16.
11. Kaliazhdarova S. (2017) Telekhabar dayındau teknologiasy. [Technology of telecast preparation]. – Almaty: XATU. – 78, – 14.
12. Mitta A. (2002) Kino mezhdu adom i rayem. [Cinema between hell and heaven]. M.: Izd-vo EKSMO-Press, Podkova.– 29.
13. Manovich, L. (2002) The Language of New Media / L. Manovich. – The MIT Press, – 284.
14. Scolari C. A. (2009). Transmedia storytelling: Implicit consumers, narrative worlds, and branding in contemporary media production //International journal of communication. –Т. 3. – 21.
15. Fadeyeva O.A. (2015) Storitelling kak simvolicheskaya informatsionnokommunikativnaya tekhnologiya. [Storytelling as a symbolic information and communication technology]. // Politicheskaya lingvistika. № 4 (54). –150.
Electronic resources
1. Kuzovenkova A. I. (2017) Storitelling kak novaya mediatekhnologiya [Storytelling as a new media technology] – URL: https://cyberleninka.ru/article/n/storitellingkak-novaya-mediatehnologiya.
2. Krutko S. (2018) Storitelling: kak interesno rasskazyvat istorii [Storytelling: how interesting it is to tell stories ] – URL: https://netology.ru/blog/storytelling-interesnie-istorii.
3. Novichkova A. V. (2014) Storitelling kak sovremennyy instrument upravleniya personalom [Storytelling as a modern tool for personnel management] – URL: https://cyberleninka.ru/article/n/storitelling-kak-sovremennyy-instrumentupravleniya personalom/viewer.
4. Rensberger S. (2016) Why storytelling ‘is still everything', despite new journalism tools. – URL: https://www.journalism.co.uk/news/why-storytelling-is-still-everything-despite-new-journalism-tools-and-technology/s2/a634299/.
5. Simakova S. I. (2019) Mul'timediynyy storitelling – teoreticheskoye osmysleniye [Multimedia storytelling - theoretical understanding] – URL: https://cyberleninka.ru/article/n/multimediynyy-storitellingteoreticheskoe-osmyslenie.
6. Sumskaya A. S., Solomeina V. G. (2020) Vospriyatiye mul'timediynykh storitellingov poznavatel'noy tematiki «tsifrovym» mediapokoleniyem [Perception of educational multimedia storytelling by the "digital" media generation] – URL: https://cyberleninka.ru/article/n/vospriyatiemultimediynyh-storitellingov-poznavatelnoy-tematiki-tsifrovym-mediapokoleniem.
7. Chelnokova Ye. A. (2017) Storitelling kak tekhnologiya effektivnykh kommunikatsiy [Storytelling as a technology for effective communications] – URL: https://cyberleninka.ru/article/n/storitelling-kak-tehnologiyaeffektivnyh-kommunikatsiy.
8. 58% kazakhstantsev doveryayut televideniyu kak istochniku informatsii [58% of Kazakhstanis trust television as a source of information]. Informburo. 31 kanal. Efir: 28.06.2022. https://www.youtube.com/watch?v=B7fqcT2Nk48.
9. 7 arna Aibat janalyqtarynyn Youtube-tegi resmi kanaly [Channel 7 is the official YouTube channel of Aybat news] https://www.youtube.com/c/aibat.
10. AlmatyTV janalyqtarynyn Youtube-tegi resmi kanaly [Official YouTube channel of AlmatyTV news service] https://www.youtube.com/@AlmatyTVNews.
11. National Storytelling Network, What is Storytelling?. – URL: https://storynet.org/what-is-storytelling/.
12. Аbai TV. https://www.youtube.com/@abaitvkz.
13. Khabar agenttigi. https://www.youtube.com/@KhabarTV.
