Цифрлық коммуникациядағы жасанды интеллект көмегімен жасалған бейнені синтездеу мәселесі: Ресейдегі зерттеушілік тәсілдер
DOI:
https://doi.org/10.26577/HJ.2024.v72.i2.2Кілттік сөздер:
жасанды интеллект, цифрлық коммуникация, БАҚ-қа сенім, БАҚ, Ресей, фейк жаңалықтар.Аннотация
Мақаланың мақсаты – орыстілді ғылыми басылымдар арасында цифрлық коммуникацияда жасанды интеллект көмегіне жүгіну жөніндегі ғылыми пікірталастардың қазіргі тенденцияларын анықтау. Негізгі зерттеу әдісі арнайы әдебиеттерді мета-талдау болды. Талдау Ресейдің eLIBRARY.RU электронды кітапханасының мәліметтер базасы негізінде жүргізілді. eLIBRARY.RU – ғылыми ақпараттың үлкен көлеміне ашық қолжетімділікті қамтамасыз ететін әлемдегі орыс тіліндегі ғылыми мерзімді басылымдардың жетекші электронды кітапханасы. Ресейлік ғылыми дәйексөздер индексімен (РИНЦ) интеграция таңдалған тақырып бойынша жарияланымдарды іздеу тұрғысынан ең сенімді ақпаратты қамтамасыз ететін дерекқорды қарастыруға мүмкіндік береді. Тиісті басылымдарды іздеу «deepfake» кілт сөзі арқылы жүргізілді. Іздестіру нәтижесінде орыс тіліндегі 560 басылым табылды. Жасанды интеллект туралы алғашқы зерттеулер 2018 жылы жарияланды. 560 жарияланымның 159-ында кем дегенде бір сілтемесі бар екені анықталды. Мәтіндерге аннотацияларға, жарияланымдар мен басылымдардың атауларына сүйене отырып, тақырып бойынша сілтеме жасалған материалдарды жіктеу жүргізілді. Басылымдардың ең көп үлесі заң саласында және 53 пайызды құрайды. Саясаттану, БАҚ және коммуникация салаларындағы жарияланымдар сәйкесінше 9% және 10% құрайды. Ең аз басылымдар ақпараттық технологиялар мен әлеуметтану саласында байқалады. Зерттеу нәтижелеріне сүйене отырып, жасанды интеллект көмегін қолдануды зерттеу мәселесі коммуникациялар саласы үшін де, білімнің басқа салаларында да салыстырмалы түрде жаңа бағыт екенін айтуға болады. Қазіргі уақытта басылымдар саны да салыстырмалы түрде аз. Сонымен қатар, тақырыпқа деген қызығушылықтың жылдам артуы байқалады. Жасанды интеллект көмегін қолдануға мүмкіндік беретін технологияның өзі жақында пайда болғаны анық. Алайда оны қолданудың мысалдары жеткілікті. Алынған нәтижелер негізінде цифрлық коммуникациялардағы жасанды интеллект көмегі мәселесі бойынша зерттеу жүргізудің келешегі туралы қорытынды жасалады және зерттеудің ықтимал бағыттары ұсынылады.
Библиографиялық сілтемелер
Al-Khazraji, S. H., Saleh, H. H., Khalid, A. I., & Mishkhal, I. A. (2023). Impact of Deepfake Technology on Social Media: Detection, Misinformation and Societal Implications. The Eurasia Proceedings of Science Technology Engineering and Mathematics, 23, 429-441.
Barabanshchikov, V.A., Marinova, M.M. (2021). Deepfake v issledovaniyah vospriyatiya lica [Deepfake in face perception research]. Experimental psychology, 14(1), 4-19.
Borenstein, M., Hedges, L. V., Higgins, J. P., & Rothstein, H. R. (2021). Introduction to meta-analysis. John Wiley & Sons.
Bykov, I. (2020). Studying political discourse of the President address in Russia with the text mining technique. Journal of Philosophy, Culture and Political Science, 73(3), 68-75.
Bykov, I. A., Hradziushka, A. A., Medvedeva, M. V. (2021). Anonymous Communication Strategy in Telegram: Toward Comparative Analysis of Russia and Belarus. Proceedings of the 2021 IEEE Communication Strategies in Digital Society Workshop, 14-17.
Bykov I.A., Gladchenko, I. A., Ibrayeva, G. Z., & Myssayeva, K. N. (2019). Digital Literacy and Strategy of PR-education in Russia and Kazakhstan: Comparative analysis. Proceedings of the 2019 IEEE Communication Strategies in Digital Society Workshop, 47-49.
Diakopoulos, N., & Johnson, D. (2021). Anticipating and addressing the ethical implications of deepfakes in the context of elections. New media & society, 23(7), 2072-2098.
Dzyaloshinskij, I.M. (2022). Kognitivnye processy cheloveka i iskusstvennyj intellekt v kontekste cifrovoj civilizacii [Human cognitive processes and artificial intelligence in the context of digital civilisation]. Moscow, IPR media.
Field, A. P., & Gillett, R. (2010). How to do a meta‐analysis. British Journal of Mathematical and Statistical Psychology, 63(3), 665-694.
Harrison, F. (2011). Getting started with meta‐analysis. Methods in Ecology and Evolution, 2(1), 1-10.
Ivanov, V.G., Ignatovskij, Ya.R. (2020). Deepfakes: perspektivy primeneniya v politike i ugrozy dlya dichnosti i nacional’noj bezopasnosti [Deepfakes: Policy Perspectives and Threats to Dignity and National Security]. Bulletin of the Peoples’ Friendship University of Russia. Series: State and Municipal Management, 7(4), 379-386.
Lipsey, M. W., & Wilson, D. B. (2001). Practical meta-analysis. SAGE publications, Inc.
Sternin, I.A., Shesterina, A.M. (2020). Markery fejka v mediatekstah. Rabochie materialy [Markers of fake in media texts. Working materials]. Voronezh, Ritm press.
Volodenkov, S.V., & Fedorchenko, S.N. (2021). Cifrovye infrastruktury grazhdansko-poliichsekogo aktivizma: aktual'nye vyzovy, riski i ogranicheniya [Digital Information Structures of Civic and Political Activism: Current Challenges, Risks and Limitations]. Public Opinion Monitoring: Economic and Social Changes, 6(166), 97-118.
Macnamara, J. R. (2018). Public Relations and Post-Communication: Addressing a Paradox in Public Communication. Public Relations Journal, 11(3), 1-20.
Siddi, M. (2021). «Zelenaja revoljucija»? Predvaritel’naja ocenka «Zelenoj sdelki» ES [A Green Revolution? A Tentative Assessment of the European Green Deal]. Vestnik mezhdunarodnyh organizacij [International Organisations Research Journal], 16(3), 85-107.
Temir, E. (2020). Deepfake: New Era in the Age of Disinformation and End of Reliable Journalism. Selçuk İletişim, 13(2), 1009-1024.
Vaccari, C., & Chadwick, A. (2020). Deepfakes and disinformation: Exploring the impact of synthetic political video on deception, uncertainty, and trust in news. Social media+ society, 6(1), 2056305120903408.
Electronic resources:
Global Risks Report 2024 (2024). World Economic Forum. https://www3.weforum.org/docs/WEF_The_Global_Risks_Report_2024.pdf
Goldman, J. (2023). US Advertising and Agency Hiring Soars Amid Forecasts Calling for 2024 Spending Growth. eMarketer, https://www.insiderintelligence.com/content/us-advertising-agency-hiring-soars-amid-forecasts-calling-2024-spending-growth
RT News - December 14 2023 (17:00 MSK) (2023). Russia Today https://swentr.site/search?q=Putin+14+december+2023
Information about authors:
Ilya A. Bykov (corresponding author) – Doctor of Political Sciences, Professor of the High School of Journalism and Mass Communication in St Petersburg State University (St Petersburg, Russia, email: i.bykov@spbu.ru);
Irina A. Gladchenko - Candidate of Political Science, Senior Lecturer of the School of World Politics of Lomonosov Moscow State University (Moscow, Russia, e-mail: irinaglad94@mail.ru).
Авторлар туралы мәлімет:
Илья Анатольевич Быков (корреспондент-автор) – саясаттану ғылымдарының докторы, Санкт-Петербург мемлекеттік университетінің журналистика және бұқаралық коммуникация жоғары мектебінің профессоры (Санкт-Петербург, Ресей, электрондық пошта: i.bykov@spbu.ru );
Ирина Алексеевна Гладченко – саясаттану ғылымдарының кандидаты, Ломоносов атындағы Мәскеу мемлекеттік университетінің Әлемдік саясат мектебінің аға оқытушысы (Мәскеу Ресей, e-mail: irinaglad94@mail.ru).
Поступило 3 марта 2024 г.
Принято 18 мая 2024 г.
