Қазақстан медиакеңістігіндегі Қытай елінің Ұлттық имиджі: Қытай зерттеушілерінің көзімен
DOI:
https://doi.org/10.26577/HJ.2024.v72.i2.4Кілттік сөздер:
медиакеңістік, ұлттық имидж, Қытай ғалымдары, Қазақстандық БАҚ, қоғамдық пікір, ұлттық мүдде.Аннотация
Бұл мақаланы жазудағы негізгі мақсат Қытай елі имиджінің Қазақстан медиакеңістігінде қалыптасуы туралы Қытай ғалымдарының зерттеулерін жан-жақты талдауға арналған. Көрші мемлекет зерттеушілерінің ұлттық имидж туралы теориялық тұжырымдамалары да сараланып, оның тәжірибе жүзіндегі қолданысы сарапталған.
Бұл зерттеудің теориялық және тәжірибелік маңыздылығы – еліміздегі жетекші БАҚ-тардың көрші елдің ұлттық имиджін қалыптастыруға бағытталған жұмыстарына сырт елдің ғалымдарының баға беруі мен өз мүдделері тұрғысынан жасаған талдауларын сараптау.
Соңғы он жылдық көлемінде екі елдің қарым-қатынасы өңіртану зерттеулерінің өзегіне айналып, әсіресе, Қытай елі тарапынан Қазақстанның жетекші (дәстүрлі және онлайн) басылымдарындағы ұлттық имиджінің қалыптасу мәселесіне қызығушылық артқан. Осы себепті де автор көрші ел ғалымдарының мақалаларын зерттеу нысанына алып, оларға тақырыптық және мазмұндық зерттеу әдістемелерін қолдана отырып талдаулар жасаған.
Бұл зерттеудің құндылығы автордың Қытай ғалымдарының зерттеу нәтижесінде қазақстандық БАҚ-та Қытайдың бейнесі ынтымақтастықтың сенімді бастамашысы, өзара тиімді әріптес ретінде көрсетілген деген тұжырым жасауында жатыр. Сонымен қатар «Facebook» әлеуметтік желісіндегі қазақ сайттары мен блогерлерінің Қытай елі туралы ақпараттары тақырыптық, мазмұндық, жанрлық жағынан жүйеленіп талданған. Осылайша зерттеуші көрші ел ғалымдарының Қазақстан медиакеңістігіне қатысты жасаған пікірлерінің шынайылық деңгейіне көз жеткізген.
Мақала соңында автор кез келген ел үшін ұлттық имидж мәселесі ұлт болып жұмылып шешер жауапты әрі маңызды шара деген тұжырым жасаған, ал бұл бағытта нақты қандай қадамдар жасалуы тиіс деген сұраққа орай өз ұсыныстарын білдіруі зерттеудің тәжірибелік маңыздылығын танытады.
Библиографиялық сілтемелер
Гельвиг С. Я. Китай и Казахстан: новый уровень развития отношений в контексте инициативы «один пояс, один путь» // Вестник Тихоокеанского Государственного Университета. 2020. № 1 (56). - С. 81–88.
Го Лицзюнь, Цзюй Чуанья. Инициатива «Один пояс, один путь» в новостном дискурсе ведущих СМИ Республики Беларусь // Политическая лингвистика. 2021. № 4. - С. 116–127.
Го Лицзюнь, Чжан Цзяхуэй Взгляд на китай казахстанских СМИ сквозь призму инициативы «один пояс – один путь»/ Знак: проблемное поле медиаобразования. 2022. № 2 (44). - C. 108–119. ISSN 2070-0695 (print), 111-c.
Juyan Zhang, Shahira S. Fahmy, Seok Kang Exploring the impacts of national image, service quality, and perceived value on international tourist behaviors: A Nepali case/ Journal of Vacation Marketing 26(1):2-16 July 2020 // – Available at: https://www.researchgate.net/publication/343083597_Exploring_the_impacts_of_national_image_service_quality_and_perceived_value_on_international_tourist_behaviors_A_Nepali_case
Zhen Qi and others The Effect of China’s Overseas Engineering Projects on National Image: Empirical Analysis Based on Global Survey Data / The Chinese Journal of International Politics, Volume 16, Issue 4, Winter 2023, Pages 431–456 // – Available at: https://academic.oup.com/cjip/article-abstract/16/4/431/7503825?redirectedFrom=fulltext
Зуенко И. Ю. Один «Пояс», два пути: восприятие китайских интеграционных инициатив в России и Казахстане (2014–2017) // Россия и АТР. 2018. № 1. - С. 118–132.
Курамаева Г., Нурдавлетова С. Политика «мягкой силы» КНР в отношении стран Центральной Азии (на примере Казахстана) // Центральная Азия и Кавказ. 2018. Т. 21, № 3. Режим доступа: URL: https://ca-c.org.ru/journal/2018/journal_rus/cac-03/02.shtml (дата обращения: 28.03.2024).
Inbok Rhee A Comprehensive Study of National Image/ KDI School of Public Policy and Management №22-07 October 24, 2022/ // – Available at: https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=4323476
Li Tsi. (2020). Stigmatization of Chinese Public Opinion in Central Asia: Causes and Solutions]. [Journal of Shaanxi Normal University (publication on philosophy and social sciences], 49 (05), p. 5–24. (in Chin.)
Токеева А., Раев Д., Дауен Д. Один Пояс – Один Путь. Выгоды и перспективы для Казахстана // Центральная Азия и Кавказ. 2020. Т. 23, № 1. URL: https://ca-c.org.ru/journal/2020/journal_rus/cac-01/07.shtml (дата обращения: 29.09.2021),
Чернышев А. А., Чернышева Н. А. «Один пояс и один путь»: анализ эффектов внешнеторговой политики Китая на Россию и Казахстан // Риск: Ресурсы, Информация, Снабжение, Конкуренция. 2019. № 1. - С. 230–234.
She Shikhun, Khuan Veyyuan, Sartov I.. Building a Chinese image in the leading mass-media of Kazakhstan – content analysis of news related to China in the period 2013–2017 in «Kazakhstanskaya Pravda». [News and communication comments], 73 (01), p. 107–116. (in Chin.)
She Shihong, Huang Weiyuan, Sartov Yedilikhan Kazakhstan’s mainstream newspapers and periodicals construct China’s National image Journalism &Communication Vol.73, No.1 January 2020, p. 107-116. – Available at: https://wenku.baidu.com/view/880fe7de4a2fb4daa58da0116c175f0e7dd11903?fr=xueshu_top&_wkts_=1711535779517 /
Falk Hartig How China Understands Public Diplomacy: The Importance of National Image for National Interests/ International Studies Review, Volume 18, Issue 4, December 2016, Pages 655–680 // – Available at: https://academic.oup.com/isr/article-abstract/18/4/655/2669501?redirectedFrom=fulltext
Fan Xiaolin China's Image in Kazakhstan's Mainstream Online Media. – Available at: https://www.doc88.com/p-9621748768623.html) Issue 5, 2016, Tribune of Social Sciences in Xinjiang, p. 88-91.
Yue Hu, Yufei Sun, Donald Lien The Resistance and Resilience of National Image Building: An Empirical Analysis of Confucius Institute Closures in the USA. The Chinese Journal of International Politics, Volume 15, Issue 2, Summer 2022, Pages 209–226, 27 April 2022 // – Available at: https://academic.oup.com/cjip/article-abstract/15/2/209/6574938
Электронды ресурс
Әлі сатылып үлгермеген Қытай жаңа көлігі, сапасыз темірден жасалған. - Сілтеме: /https://www.facebook.com/sogar.taw/videos/1766179937207914 4- ақпан;
Возрождение Великого шелкового пути: перспективы с точки зрения казахстанско-китайского сотрудничества // http://russian.people.com.cn/95181/8470638.html7 (дата обращения: 28.03.2024)
«Жерді Қытай сілкіндіріп тұрған жоқ па?». - Сілтеме: https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=pfbid0rDrJiRz5FfJsZJRrgKbtbRmNcwxy6gxDuzFJuFS7cffNJJbtvzrD8Yt52skqKR66l&id=100009093598935 25- ақпан;
Жұматай Е. Қытайдың қулығы. / - Сілтеме: https://www.facebook.com/akkuba.kiz/posts/pfbid06VZATg28oM1E2tmLcGoqStEDrhfV1U5jmPEwZD7dJuxgCmvCUReTV9H6nGekRrj1l 2 наурыз;
Какова роль Казахстана в Новом Шёлковом пути. Режим доступа: https://forbes.kz/finances/markets/kazahstan_i_novyiy_shelkovyiy_put/ (дата обращения: 28.03.2024)
Қытай автокөлектерінің сапасы өте төмен бе?! - Сілтеме: https://www.facebook.com/groups/1990172814443139/permalink/6860782154048823/ 14- ақпан;
Қытай халық республикасынан білім алған косметолог қыруар ақшамызды қайтарсын! - Сілтеме: https://www.facebook.com/1tvkz/posts/pfbid02WUTJPdRd5gQi6pjRg81MFeukWAuPGpnnf1iurkuqDgX8cUxn65jNHqDXdVGHPVq8l
Экология комитеті 2023 жылы Шығыс Қазақстан облысындағы «Синьсин Құрылыс және даму жөніндегі Қытай компаниясы» ЖШС Қазақстандық филиалына қатысты жоспардан тыс тексеру жүргізілді. Сілтеме:https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=pfbid0D25RptHtgs8ZUikVnCwKYyEgV6y5WQ2hiq3VgtGAFdhNsZCtuVcbFYM6dHxsxdFBl&id=100032123988357 15- ақпан.
References
Gelvig S. YI. Kitai I Kazakhstan: novyi uroven razbitia otnoshenii v kontekste initseiativy «odin poias, odin put» [China and Kazakhstan: a new level of development of relations in the context of the "One Belt, one Road" initiative] // Vestnik Tihookeanskogo Gosudarstvennogo universiteta. 2020. № 1 (56). - S. 81–88.
Go Litseziun, Tseziu Chuania. Initseiativa «odin poias, odin put» v novostnom diskurse vedushih SMI Respubliki Belorus [The initiative "One Belt, one Way" in the news discourse of the leading media of the Republic of Belarus] // Politicheskaia lingvistika. 2021. № 4. - S. 116–127.
Go Litseziun,Chzhan Tseziahuei Vzgliad na Kitai kazakhstanskih SMI skvoz prizmu Initseiativy «odin poias, odin put» [A look at China by the Kazakh media through the prism of the "one belt, one Road" initiative] / Znak: problemnoe pole mediaobrazobaniia. 2022. № 2 (44). -S. 108–119. ISSN 2070-0695 (print), 111-б.
Juyan Zhang, Shahira S. Fahmy, Seok Kang Exploring the impacts of national image, service quality, and perceived value on international tourist behaviors: A Nepali case/ Journal of Vacation Marketing 26(1):2-16 July 2020 // – Available at: https://www.researchgate.net/publication/343083597_Exploring_the_impacts_of_national_image_service_quality_and_perceived_value_on_international_tourist_behaviors_A_Nepali_case
Zhen Qi and others The Effect of China’s Overseas Engineering Projects on National Image: Empirical Analysis Based on Global Survey Data / The Chinese Journal of International Politics, Volume 16, Issue 4, Winter 2023, Pages 431–456 // – Available at: https://academic.oup.com/cjip/article-abstract/16/4/431/7503825?redirectedFrom=fulltext
Zuenko I.IU. «Odin poias, dva puti: vospriatie kitaiskih integratseionnyh initseiativ v Rossii I Kazakhstane (2014–2017) [One Belt, two Paths: the perception of Chinese integration initiatives in Russia and Kazakhstan] // Россия и АТР. 2018. № 1. - S. 118–132,
Kuramaeva G., Nurdavletova S. Politika «miagkoi sily» КNR v otnosheni stran Tseentralnoi (na primere Kazakhstana) // Tseentralnaia Azia I Kavkaz. 2018. Т. 21, № 3. – Available at: URL: https://ca-c.org.ru/journal/2018/journal_rus/cac-03/02.shtml (28.03.2024).
Inbok Rhee A Comprehensive Study of National Image/ KDI School of Public Policy and Management №22-07 October 24, 2022/ // – Available at: https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=4323476
Li Tsi Stigmatization of Chinese Public Opinion in Central Asia: Causes and Solutions]. [Journal of Shaanxi Normal University (publication on philosophy and social sciences], 49 (05), pp. 5–24. (in Chin.)
Tokeeva А., Raiev D., Dauen D. «Odin poias, odin put». Vygody I perspektiby dlia Kazakhstana // Tseentralnaia Azia I Kavkaz. 2020. Т. 23, № 1. – Available at: URL: https://ca-c.org.ru/journal/2020/journal_rus/cac-01/07.shtml (дата обращения: 29.09.2021),
Chernyshev А. А., Chernyshevа N. А. «Odin poias, odin put»: analis effektov vneshnetorgovoi politiki Kitaia na Rossiiu i Kazakhstan ["One Belt and One Road": analysis of the effects of China's foreign trade policy on Russia and Kazakhstan] // Risk: Resursy, Informatseia, Konkurentseia. 2019. № 1. - S. 230–234,
She Shikhun, Khuan Veyyuan, Sartov I.. Building a Chinese image in the leading mass-media of Kazakhstan – content analysis of news related to China in the period 2013–2017 in «Kazakhstanskaya Pravda». [News and communication comments], 73 (01), pp. 107–116. (in Chin.)]
She Shihong, Huang Weiyuan, Sartov Yedilikhan Kazakhstan’s mainstream newspapers and periodicals construct China’s National image Journalism &Communication Vol.73, No.1 January 2020, p. 107-116. – Available at: https://wenku.baidu.com/view/880fe7de4a2fb4daa58da0116c175f0e7dd11903?fr=xueshu_top&_wkts_=1711535779517 /
Falk Hartig How China Understands Public Diplomacy: The Importance of National Image for National Interests/ International Studies Review, Volume 18, Issue 4, December 2016, Pages 655–680 // – Available at: https://academic.oup.com/isr/article-abstract/18/4/655/2669501?redirectedFrom=fulltext
Fan Xiaolin China's Image in Kazakhstan's Mainstream Online Media. – Available at: https://www.doc88.com/p-9621748768623.html) Issue 5, 2016, Tribune of Social Sciences in Xinjiang, p. 88-91.
Yue Hu, Yufei Sun, Donald Lien The Resistance and Resilience of National Image Building: An Empirical Analysis of Confucius Institute Closures in the USA. The Chinese Journal of International Politics, Volume 15, Issue 2, Summer 2022, Pages 209–226, 27 April 2022 // – Available at: https://academic.oup.com/cjip/article-abstract/15/2/209/6574938
Electronic resources
Ali satyp ulgermegen Kitai zhana koligi, sapasyz temirden zhasalgan. – Available at: /https://www.facebook.com/sogar.taw/videos/1766179937207914 4 ақпан;
Vosrozhdenie Shelkovogo puti: perspektivy s tochki zrenia kazakhstansko-kitaiskogo sotrudnichestva //– Available at: http://russian.people.com.cn/95181/8470638.html7
«Zherdi Kitai silkindirip turgan zhok pa?». – Available at: https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=pfbid0rDrJiRz5FfJsZJRrgKbtbRmNcwxy6gxDuzFJuFS7cffNJJbtvzrD8Yt52skqKR66l&id=100009093598935, 25.02.2024;
Zhumatai E. Kitaidyn kulygy. / – Available at: https://www.facebook.com/akkuba.kiz/posts/pfbid06VZATg28oM1E2tmLcGoqStEDrhfV1U5jmPEwZD7dJuxgCmvCUReTV9H6nGekRrj1l 2.03.2024;
Kakovo rol Kazakhstana v Novom Sholkovom puti. – Available at: https://forbes.kz/finances/markets/kazahstan_i_novyiy_shelkovyiy_put/ (28.03.2024)
Kitai avtokolikterinin sapasy ote tomen be?! – Available at: https://www.facebook.com/groups/1990172814443139/permalink/6860782154048823/ 14 ақпан;
KHR-dan bilim algan kosmetolog kyruar akshamyzdy kaitarsyn! – Available at: https://www.facebook.com/1tvkz/posts/pfbid02WUTJPdRd5gQi6pjRg81MFeukWAuPGpnnf1iurkuqDgX8cUxn65jNHqDXdVGHPVq8l
Ekologia komiteti 2023 zhyly Shygys Kazakhstan oblysyndagy «Sinsin kurylys zhane damu zhonindegi Kitai kompaniasy» ZHSHS Kazakhstandyk filialyna zhospardan tys tekseru zhurgizildi. – Available at: https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=pfbid0D25RptHtgs8ZUikVnCwKYyEgV6y5WQ2hiq3VgtGAFdhNsZCtuVcbFYM6dHxsxdFBl&id=100032123988357 15.02.2024.
Авторлар туралы мәлімет:
Ошанова Орынтай Жаңабайқызы – филология ғылымдарының кандидаты, әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-дың ЮНЕСКО-ның журналистика және коммуникация кафедрасының қауымдастырылған профессоры (Алматы қаласы, Қазақстан, эл.почта: oryntay73@ gmail.com).
Information about authors:
Oshanova Oryntay - candidate of Philological Sciences, Associate Professor of the Department of Journalism and Communications of UNESCO Al-Farabi Kazakh National University (Almaty, Kazakhstan, e-mail: oryntay73@ gmail.com).
Поступило 15 января 2024 г.
Принято 21 марта 2024 г.
