Ақпараттық-коммуникативтік процестердің тиімділігі: теориялар мен проблемалар
DOI:
https://doi.org/10.26577/HJ.2024.v72.i2.5Кілттік сөздер:
коммуникация, ақпарат, тиімділік, коммуникатор, респондент, менеджмент, өркениет.Аннотация
Бұл мақала медианы зерттеу саласында классикаға айналған ақпараттық-коммуникативтік процестердің негізгі теорияларын, сондай-ақ оларды қоғамның қазіргі заманғы институттарына енгізуге байланысты өзекті проблемаларды қарайды. Зерттеудің мақсаты гуманизм идеяларына жауап беретін, адам санасына әсер етудің манипуляциялық технологияларына қарсы тұратын ақпараттық-коммуникативтік процестердің тиімділігін зерделеу болып табылады. Зерттеудің ғылыми және практикалық маңыздылығы ең алдымен жаһанданушы әлемде қоғамдық дүниетанымнан рухани және адамгершілік сезімдерді алып тастаумен байланысты медиатехнологияларды қолданудың релевантты проблемаларына байланысты.
Зерттеу әдіснамасы адамзаттың даму призмасы арқылы коммуникативтік негіздерді зерделеуге бағытталған тарихи және диалогтық тәсілдерді қамтиды. Таңдалған тақырыпты талдау нәтижесінде автор коммуниканттар арасында тең диалогты құруға және құруға бағытталған коммуникативтік процестер жаһандық қоғамдағы рухани құндылықтардың өткір проблемаларын еңсеру үшін басым болып табылады деген қорытындыға келеді. Ақпараттық-коммуникативтік процестердің тиімділігі диалогқа негізделген және адамға фрустрация сезімін жеңуге көмектесетін интеракция тәжірибесімен тікелей байланысты. Жүргiзiлген зерттеудiң құндылығы бұқаралық коммуникациялардың қазiргi заманғы технологияларын әзiрлеу және iске асыру кезiнде автордың этикалық коммуникативтiк практикаларды қолдануға талпынысымен айқындалады, бұл неғұрлым күрделiлiктi бiлдiредi, өйткенi экономикалық бәсекелестiктiң осы шарттары ақпараттық ағындардың манипуляциялық сипатын шиеленiстiрдi және күшейттi. Ғылыми жұмыстың практикалық маңыздылығы бұқаралық коммуникация саласындағы ақпараттық процестердің тиімділігі проблемаларын шешу үшін автор зерттейтін коммуникативтік теорияларды қолдану мүмкіндігінен тұрады.
Библиографиялық сілтемелер
Блэк С. (1990) Паблик рилейшнз: что это такое? М.: Новости.
Дриккер А.С. (2000) Человечество: информационный идеал // Человек. № 1, 37 - 45.
Зверинцев А.Б. (1995) Коммуникационный менеджмент. Рабочая книга менеджера PR. СПб.: Издательство Буковского.
Каган М.С. (1988) Мир общения. М.: Политиздат.
Конецкая В.П. (1997) Социология коммуникации. М.: Международный ин-т бизнеса и управления.
Королько В.Г. (2000) Основы паблик рилейшнз. М.: Рефл-бук; Киев: Ваклер.
Лакан Ж. (2000) Телевидение. М.: ИТДК «Гнозис», Издательство «Логос».
Маклюэн М. (2003) Понимание медиа: Внешние расширения человека. М.: Канон-Пресс-Ц.
Мескон М., Альберт М., Хедоури Ф. (1992) Основы менеджмента. М.: Дело.
Поликарпов В.С. (2001) Философия управления. Ростов-на-Дону: Издательство ТРТУ.
Ритцер Дж. (2002) Современные социологические теории. СПб.: Питер.
Хабермас Ю. (2006) Моральное сознание и коммуникативное действие. СПб.: Наука.
Fahmy S., & Johnson T. (2007) Mediating the anthrax attacks: Media accuracy and agenda setting during a time of moral panic. Atlantic Journal of Communication, 15(1), 19–40. doi:10.1080/15456870701212583
Geib S. (2022) The agenda-setting-effects of news factor exposure: A field study comparing the transmission paths and impact of issue exposure and news factor exposure. SAGE Open, 12(2), 1–15. doi:10.1177/21582440221091259
Sellnow T., & Seeger M. (2021) Theorizing crisis communication (2nd ed.). Hoboken, NJ: John Wiley & Sons.
Shafi A. (2017) Personal experience versus media coverage: Testing the issue obtrusiveness condition of agenda-setting theory in a developing country. Journalism & Mass Communication Quarterly, 94(4), 1056–1072. doi:10.1177/1077699016669115
Tsfati Y. (2003). Does audience skepticism of the media matter in agenda setting? Journal of Broadcasting & Electronic Media, 47(2), 157–176. doi:10.1207/s15506878jobem4702_1
McCombs M., & Reynolds A. (2002) News influence on our pictures of the world. In D. Zillmann & J. Bryant (Eds.), Routledge communication series. Media effects: Advances in theory and research (2nd ed., pp. 1–18). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
Vliegenthart R., & Damstra A. (2019) Parliamentary questions, newspaper coverage, and consumer confidence in times of crisis: A cross-national comparison. Political Communication, 36(1), 17–35. doi:10.1080/10584609.2018.1478472
References
Black S. (1990) Pablik rilejshnz: chto eto takoe? [Public relations: what is it?].
Drikker A.S. Chelovechestvo: informacionnyj ideal // Chelovek [Humanity: information ideal // Human]. 2000. № 1, 37 - 45.
Habermas J. (2006) Moral'noe soznanie i kommunikativnoe dejstvie [Moral consciousness and communicative action]. SPb.: Nauka.
Kagan M.S. (1988) Mir obshhenija [The world of communication]. M.: Politizdat.
Koneckaja V.P. (1997) Sociologija kommunikacii [The sociology of communication]. M.: Mezhdunarodnyj in-t biznesa i upravlenija.
Korolko V.G. (2000) Osnovy pablik rilejshnz [Basics of PR]. M.: Refl-buk; Kiev: Vakler.
Lacan J. (2000) Televidenie [Television]. M.: ITDK “Gnozis”, Izdatel'stvo “Logos”.
McLuhan M. (2003) Ponimanie media: Vneshnie rasshireniya cheloveka [Understanding Media: The extensions of man]. M.: Kanon-Press-C.
Mescon M., Albert M., Khedouri F. (1992) Menedzhment [Managment]. M.: Delo.
Polikarpov V.S. (2001) Filosofiya upravleniya [Management philosophy]. Rostov-na-Donu: Izdatel'stvo TRTU.
Ritzer G. (2002) Sovremennye sociologicheskie teorii [Modern Sociological Theory]. SPb.: Piter.
Zverintsev A.B. (1995) Kommunikacionnyj menedzhment. Rabochaya kniga menedzhera PR [Communication Management. PR Manager’s Working Book]. SPb.: Izdatel'stvo Bukovskogo.
Fahmy S., & Johnson T. (2007) Mediating the anthrax attacks: Media accuracy and agenda setting during a time of moral panic. Atlantic Journal of Communication, 15(1), 19–40. doi:10.1080/15456870701212583
Geib S. (2022) The agenda-setting-effects of news factor exposure: A field study comparing the transmission paths and impact of issue exposure and news factor exposure. SAGE Open, 12(2), 1–15. doi:10.1177/21582440221091259
Sellnow T., & Seeger M. (2021) Theorizing crisis communication (2nd ed.). Hoboken, NJ: John Wiley & Sons.
Shafi A. (2017) Personal experience versus media coverage: Testing the issue obtrusiveness condition of agenda-setting theory in a developing country. Journalism & Mass Communication Quarterly, 94(4), 1056–1072. doi:10.1177/1077699016669115
Tsfati Y. (2003). Does audience skepticism of the media matter in agenda setting? Journal of Broadcasting & Electronic Media, 47(2), 157–176. doi:10.1207/s15506878jobem4702_1
McCombs M., & Reynolds A. (2002) News influence on our pictures of the world. In D. Zillmann & J. Bryant (Eds.), Routledge communication series. Media effects: Advances in theory and research (2nd ed., pp. 1–18). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
Vliegenthart R., & Damstra A. (2019) Parliamentary questions, newspaper coverage, and consumer confidence in times of crisis: A cross-national comparison. Political Communication, 36(1), 17–35. doi:10.1080/10584609.2018.1478472
Information about author:
Doskhozhina Zhanat Melsovna – PhD, Associate Professor, Department of Mediacommunication and History of Kazakhstan, International Information Technology University (Almaty, Kazakhstan, e-mail: zhanatdoskhozhina@gmail.com).
Автор туралы мәлімет:
Досхожина Жанат Мэлсовна – PhD, Қауымдастырылған профессор, Медиакоммуникация және Қазақстан тарихы кафедрасы, Халықаралық ақпараттық технологиялар университеті, Алматы, Қазақстан, e-mail: zhanatdoskhozhina@gmail.com).
Поступило 14 января 2024 г.
Принято 21 марта 2024 г.
